Inspiratie

Hieronder vindt je een lijst van alles wat we bespreken in de podcast.

Klik op de term voor meer informatie.

Connect met The Live Coaches

The Live Coaches: Instagram -  Website

Melanie Esther: Instagram - Website            

Vincent de Raad:   Instagram - Website

Connect met Vanessa van Ast
Website: https://www.uva.nl/profiel/a/s/v.a.vanast/v.a.vanast.html 

Website 2: https://amsterdamemotionalmemory.com/Vanessa.html 

LinkedIn: https://www.linkedin.com/in/vanessa-van-ast-7163b915/?originalSubdomain=nl 

Connect met Bente Bollmann
Instagram: https://www.instagram.com/bentebollmann/ 

Website: https://www.amsterdam-dance-event.nl/en/artists-speakers/bente-bollmann/10380/ 

LinkedIn: https://www.linkedin.com/in/bentebollmann/?originalSubdomain=nl 

Connect met Femke Vandenberg
Website: https://scholar.google.com/citations?user=y88j4Y0AAAAJ&hl=en 

LinkedIn: https://www.linkedin.com/in/femke-vandenberg/ 

Connect met Dave van Pooij
Instagram: https://www.instagram.com/davevanpooij/?hl=nl 

TikTok: https://www.tiktok.com/@draaideurdave 

LinkedIn: https://www.linkedin.com/in/davevanpooij/?originalSubdomain=nl 

Connect met Stephanie van Tol
Instagram: https://www.instagram.com/stephanieevt/ (prive account dus niet linken)

Website: https://3voor12.vpro.nl/auteur~d26896cf-456e-49b3-950f-9042ff067af1~stephanie-van-tol~.html 

https://www.dansendeberen.be/author/stephanie-van-tol/ 

LinkedIn: https://www.linkedin.com/in/stephanievt/?originalSubdomain=nl 

Popronde (showcase festival)

https://popronde.nl/popronde 

Harry Styles (artiest)

https://en.wikipedia.org/wiki/Harry_Styles 

One Direction (artiest)

https://en.wikipedia.org/wiki/One_Direction 

Ed Sheeran (artiest)

https://en.wikipedia.org/wiki/Ed_Sheeran 

Shawn Mendes (artiest)

https://en.wikipedia.org/wiki/Shawn_Mendes 

The Rolling Stones (artiest)

https://en.wikipedia.org/wiki/The_Rolling_Stones 

U2 (artiest)

https://en.wikipedia.org/wiki/U2 

Dansende Beren (platform voor muziekjournalistiek)

https://www.dansendeberen.be/over/ 

3voor12 (platform voor muziekjournalistiek)

https://3voor12.vpro.nl/service/overzicht/faq.html 

Core Memory (term / fenomeen)

https://www.thegoodtrade.com/features/core-memory-definition/ 

Ziggo Dome (venue)

https://ziggodome.nl/over-ons 

Bruno Mars (artiest)

https://en.wikipedia.org/wiki/Bruno_Mars 

Fresku (artiest)

https://nl.wikipedia.org/wiki/Fresku 

3FM awards (award ceremonie)

https://nl.wikipedia.org/wiki/3FM_Awards 

TivoliVredenburg (venue)

https://www.tivolivredenburg.nl/over/ 

James Vincent McMorrow (artiest)

https://en.wikipedia.org/wiki/James_Vincent_McMorrow 

Black Sea Dahu (artiest)

https://en.wikipedia.org/wiki/Black_Sea_Dahu 

Paradiso (venue)

https://www.paradiso.nl/info/over-ons 

Universiteit van Amsterdam, UvA (opleidingsinstituut)

https://nl.wikipedia.org/wiki/Universiteit_van_Amsterdam 

Conservatorium van Utrecht (opleiding)

https://nl.wikipedia.org/wiki/Utrechts_Conservatorium 

Post Concert Depression, PCD (fenomeen)

https://www.healthline.com/health/post-concert-depression 

Sigrid (artiest)

https://en.wikipedia.org/wiki/Sigrid_(singer) 

Typhoon (artiest)

https://nl.wikipedia.org/wiki/Typhoon_(rapper) 

Zandloper (song door Typhoon)

https://open.spotify.com/track/4zhSfChynhB1mIneEVOr1l?si=ff7d01f42b91406d 

Sabrina Carpenter (artiest)

https://en.wikipedia.org/wiki/Sabrina_Carpenter 

Goldband (artiest)

https://nl.wikipedia.org/wiki/Goldband 

Mojo (concertpromotor)

https://www.mojo.nl/over-mojo 

Lowlands (festival)

https://nl.wikipedia.org/wiki/A_Campingflight_to_Lowlands_Paradise 

Down The Rabbit Hole (festival)

https://nl.wikipedia.org/wiki/Down_The_Rabbit_Hole 

Tabitha (artiest)

https://nl.wikipedia.org/wiki/Tabitha_(zangeres) 

AFAS Live (venue)

https://www.afaslive.nl/over-afas-live 

Roxeanne Hazes (artiest)

https://nl.wikipedia.org/wiki/Roxeanne_Hazes 

Graspop (festival)

https://nl.wikipedia.org/wiki/Graspop_Metal_Meeting 

Blof (artiest)

https://nl.wikipedia.org/wiki/BL%C3%98F 

Justin Bieber (artiest)

https://en.wikipedia.org/wiki/Justin_Bieber 

Joost Klein (artiest)

https://nl.wikipedia.org/wiki/Joost_Klein

TLC S3 - 9 – De Herinnering – TRANSCRIPT

Vanessa van Ast:  [00:00] Geheugen is helemaal niet waarachtig, of in elk geval niet per se hoe het echt ging. Als je een herinnering ophaalt, wordt die eigenlijk ook, weet je, als je dingen niet meer precies weet vul je dat een beetje in met de rest van de elementen. Dus het is constructief, zeggen ze ook wel. En het is extra interessant als je dus bepaalde elementen hebt, zoals een mooie toegift aan het einde, dat je die misschien ook echt gebruikt om dan de latere ervaring weer een beetje in te vullen.

Dave van Pooij:  [00:22] Ik weet gewoon niet waarom, maar op het moment dat dat kind dat zegt en die track begint, begon ik gewoon te janken. Terwijl het echt zo'n niet jank nummer is. Maar het was zo, dat je helemaal vol zit, dat je echt denkt van: wow, dit is echt zo'n ook een beetje zo'n core memory weet je wel?

Bente Bollmann:  [00:37] Ik heb met Lowlands juist ook wel eens, nou ja, even kort door de bocht gezegd, een pre movie gedaan. Vlak voordat de campagne weer startte en vlak voordat de kaartverkoop van start ging. Juist om in te haken weer op die herinneringen en dat gevoel.

Melanie Esther:  [00:51] "Weet je nog, vorig jaar?"

Bente Bollmann:  [00:53] Juist.

Vanessa van Ast:  [00:54] Een eerste vraag die iemand zich zou kunnen stellen is: welk onderdeel wil je dat mensen onthouden en wat wil je dat ze met die herinnering gaan doen?

Tune:  [01:02]

Hey! 

Ik ben Vincent de Raad en ik ben Melanie Esther en wij zijn 'The Live Coaches.' Wij coachen artiesten in het vertalen van hun unieke verhaal naar een live ervaring op het podium.

In onze podcast gaan wij in gesprek met experts van voor en achter de schermen uit de live muziekindustrie. We bieden je nieuwe kennis, inzichten en meteen toepasbare tips om van je optreden een ervaring te maken!

Check onze insta @thelivecoaches voor foto’s en video’s van alle voorbeelden die voorbijkomen en ga naar www.thelivecoaches.nl voor shownotes, transcripts en meer info over onze coaching en workshops.

Ready? Let’s go!

Vincent:  [02:01] Hey! Welkom bij de op één na laatste aflevering van het derde seizoen van The Live Coaches. Van idee tot herinnering.

Melanie Esther:  [02:09] Welkom.

Vincent:  [02:10] Ja, dit is aflevering negen dus, de één na laatste aflevering van dit derde seizoen alweer. En eigenlijk ook de laatste aflevering rondom echt dat thema, "van idee naar herinnering." Want daar gaan we het vandaag over hebben, over de herinnering. De live ervaring heeft plaatsgevonden, je publiek loopt de zaal uit en wat blijft er dan eigenlijk over van die live ervaring? Wat neemt jouw publiek met zich mee na jouw show? En natuurlijk ook, hoe kun je dat beïnvloeden met de keuzes die je maakt? Dat is wat we vandaag gaan onderzoeken.

Melanie Esther:  [02:44] Ja, en daarvoor hebben we eigenlijk een nieuwe vorm ontwikkeld voor deze aflevering, voor deze podcast. Normaliter hebben we natuurlijk gasten in de studio waar we in gesprek mee gaan, maar vandaag doen we het een beetje anders. We hebben voordat wij hier samen in de studio zijn gaan zitten, met mensen contact gehad. We hebben onderzocht van, met wie moeten we het nou over dit thema hebben? Wat voor een experts zijn hier mee bezig en wat is het eigenlijk überhaupt? En daarop zijn we op een aantal mensen gekomen die we hebben gesproken via Zoom. Dit zijn de zoom opnames die we hebben gehad met de gasten waar we eigenlijk nu doorheen gaan praten samen. 

Dus we hebben eigenlijk een reis in die herinnering gemaakt en we onderscheiden dat eigenlijk in twee helften. In de eerste helft van deze aflevering gaan we het hebben over wat onthouden we eigenlijk? Dus hoe werkt het geheugen? Wat zijn herinneringen? Hoe worden die beïnvloed? Et cetera. En dan, in de tweede helft gaan we eigenlijk in op: hoe kun je als artiest dus ook die herinnering beïnvloeden? Nou, ik ga niet meteen spoilen, maar daar gaan we dus later meer op in. 

Vincent:  [03:42] Ja en even om te beginnen, waarom we het hier graag over wilden hebben. Want in ieder geval voor zover ik, voor zover wij hebben gezien, is het niet zo vaak iets wat expliciet benoemd wordt. Er zijn niet echt panels die gaan over, ja, wat? Ja, we lachen er een beetje om, maar eigenlijk... We hebben super veel interessante fragmenten om je te laten horen vandaag. Van onze gesprekken met experts hierover. Ja, waarom is dat nou belangrijk, die herinnering die er overblijft van je show? En sowieso op nummer één is natuurlijk al dat alle herinneringen van iedereen die ooit bij jouw shows zijn geweest, samen eigenlijk jouw live reputatie vormen. Dat is wat het is eigenlijk. Hoe hebben mensen jouw shows ervaren? Wat is ze bijgebleven? En dat bepaalt bijvoorbeeld ook van, gaat iemand na jouw show jou opzoeken online en volgen online? Bijvoorbeeld. Van hoe, stel je voor dat je naar de Popronde bent geweest en aan het einde van de avond, ja, wie ga je nou volgen? Of wie ben je nou nog benieuwd naar?

Melanie Esther:  [04:36] Zeker.

Vincent:  [04:37] Dat hangt allemaal af van de herinnering die ze hebben aan dat moment. En ook bijvoorbeeld of ze het na jouw show gaan vertellen aan vrienden bijvoorbeeld. Of dat ze dus...

Melanie Esther:  [04:44] "Wat ik nou heb gezien."

Vincent:  [04:45] Precies! Ja. En wat zeggen ze dan ook? He? Dat is natuurlijk ook de herinnering die ze dan delen. Of dat ze bijvoorbeeld een story posten over jouw show.

Melanie Esther:  [04:56] Wat zetten ze daar bij?

Vincent:  [04:57] En van welk stukje is dat dan? En wat zetten ze daar dan bij? Nou ja, dat zijn allemaal voorbeelden. Ook bijvoorbeeld of iemand jou omcirkelt in een volle festival line up. Dat hebben we al een paar keer benoemd. Ook in aflevering zeven over het promoten van je show en het opbouwen van spanning naar je show. Hoe krijg je nou mensen zo ver dat ze op een festival jou tussen al die andere bands omcirkelen als een must see act? Nou, dat heeft allemaal heel erg te maken met die reputatie die je hebt live. 

En je creëert natuurlijk ook verwachtingen waarmee publiek naar je shows toe zal komen. Dus of ze je nou al gezien hebben en een verwachting daarvan hebben gekregen van wat ze de volgende keer kunnen verwachten. Of dat mensen erover hebben verteld. Of ze hebben video's gezien. En aan de hand van de herinneringen die ze hebben aan die gesprekken of die video's of die vorige shows, zullen ze ook weer verwachtingen hebben van wat ze dan kunnen verwachten. En die bepalen dus ook weer hoe ze die volgende show gaan ervaren.

Melanie Esther:  [05:47] Ja, en ik denk ook dat we het er heel graag over willen hebben omdat het natuurlijk heel veel gaat, en ook in onze afleveringen, heel veel gaat over de show zelf. Dus hoe maak je nou die show? Hoe geef je nou een ervaring? Maar er wordt toch best wel vaak ook vergeten dat wanneer de show klaar is, wanneer de mensen weer lekker in hun warme bedje liggen, als het in de avond was, dat die ervaring eigenlijk nog doorgetrokken kan worden. Dat is ook wat we in aflevering zeven bespreken, hoe maak je het nou van negentig minuten naar negentig dagen? Maar ook, wat kan je daar zelf aan doen? En het bewustzijn daarvan, van: hoe kan ik die herinnering levend houden en wat kan ik daarvoor doen? Ik denk dat het ook daar heel erg in zit. Van je werkt natuurlijk superhard naar dat moment toe, maar daarna is er ook nog heel veel. En ja, hoe dat te beïnvloeden? Ik denk dat dat ook een grote reden is waarom die herinnering zo belangrijk is om het daarover te hebben.

Vincent:  [06:38] Ja, absoluut. En de eerste tip kan dus al zijn: vraag jezelf dat eens af. Van wat wil ik dat mijn publiek van mijn show zal onthouden? En waarover wil ik dat ze hun vrienden vertellen? En eigenlijk is dat ook die vraag die jij ook in aflevering twee over je verhaal heel erg stelt. Is waar wil je bekend om staan? Live in dit geval. Wat moet dat zijn? En daar kun je dus bewust over nadenken. En we gaan het vandaag in deze aflevering dus ook hebben over hoe je dat ook kunt beïnvloeden dat het ook zo gaat zijn, dat mensen dat gaan doen. Waar we mee willen beginnen dan nu is, we willen eigenlijk beginnen bij...

Melanie Esther:  [07:13] De herinnering

Vincent:  [07:14] Wat mensen zich eigenlijk herinneren van concerten eigenlijk. Ik had er eigenlijk vrij weinig over nagedacht voordat we hier mee bezig gingen met dit seizoen. Van, wat herinner ik me nou eigenlijk aan al die concerten die ik heb bezocht in mijn leven? Nou, wij gaan zo dadelijk ook wel even bespreken wat ons zoal is bijgebleven. Maar voordat we dat gaan doen hebben we eerst twee experts, om het zo maar even te noemen, gesproken over wat zij zich herinneren. Melanie, wil jij ze voorstellen?

Melanie Esther:  [07:40] Yes, de eerste 'fan expert,' zouden we kunnen zeggen, die we spreken is Dave van Pooij. Hij is een groot concert liefhebber, onder andere van Harry Styles, One Direction. Ed Sheeran, Shawn Mendes, maar ook de classics, de Stones, U2. Een echte pop fan zou je wel kunnen zeggen. En hij is dus zeventien keer naar Harry Styles geweest.

Vincent:  [08:01] Wauw.

Melanie Esther:  [08:01] Ja, ik leg er even wat nadruk op, want het is echt heel erg veel. En daar gaat hij zometeen zijn ervaringen en vooral natuurlijk zijn herinneringen over delen. En de volgende fan expert die we gaan spreken, die ook werkzaam is in de muziekindustrie, is Stephanie van Tol. Zij is muziekjournalist bij 3voor12 en Dansende Beren. En zij gaat ook erg vaak naar concerten, zowel voor haar werk als voor pleasure en daar heeft ze ook van alles over te vertellen.

Vincent:  [08:25] Yes! En zij vertellen dus ja, wat zij zich dus herinneren van al die concerten die zij zien. Laten we luisteren.

Dave van Pooij:  [08:32] Wat bij mij heel vaak bijblijft zijn de momenten met het publiek. Dus zeg maar: de vrijheid van zo'n show. Dus als een artiest chill op stage staat en je merkt aan de artiest, ik vind het echt gewoon leuk om hier te zijn en de energie die jullie mij geven ga ik ook teruggeven. Dat sla ik meestal het meeste op. Dus inderdaad, wat bij Harry natuurlijk heel kenmerkend was: die praatjes die gender reveals, coming outs. En ik weet dat dat elke week een ingebouwd momentje in de show is, maar toch, de inhoud is altijd anders. Zeg maar dat soort dingen. En dan dat je zelf ook een beetje dat goede gevoel krijgt van: oh, dit is schattig! 

Ik heb heel mooi in de Arena bij Harry de laatste avond vorig jaar. Toen lieten ze een kind, bij 'As It Was' heb je dat introtje van "come on Harry I wanna say goodnight' en toen liet hij een kind dat doen. Die had een bordje, "mag ik dat zeggen?" En ik weet gewoon niet waarom, maar op het moment dat dat kind dat zegt en die die track begint, begon ik gewoon te janken. Terwijl het echt zo'n niet jank nummer is. Maar het was zo, dat je helemaal vol zit, dat je echt denkt van: wow, dit is echt zo'n ook een beetje zo'n core memory weet je wel. Oh dit is zo cute! Dit is bij geen enkele show nog gebeurt. Dus dat vind ik denk ik wel het allerbelangrijkste wat bij mij blijft is dat die interactie met publiek. 

Ik was op Pinkpop twee weken geleden en dan zie je dat ook. De artiesten die een show gaven waarbij het publiek ook echt zeg maar op twee stond na de muziek, zijn me allemaal bijgebleven. Kijk naar een Youngblood of een Nederlandse band, The Aanalogues, die stonden daar. Die waren zo dankbaar dat ze daar mochten staan en dat lieten ze ook zien. En dan voel je dat. En bij Youngblood was echt van, "oh, Nederland, jullie zijn helemaal gek," weet je wel? "Ik heb dit nergens op de wereld dan hier." Ja, dat vind ik leuk. Dan krijg je een soort van band of zo. Ja, het is heel gek, want die man kent je niet, maar het voelt dan wel zo.

Stephanie van Tol:  [10:26] Wat ik altijd heel mooi vind bij concerten is, en dat is heel cliché, maar dat is wanneer het publiek gewoon dingen afmaakt voor een artiest of als ze echt alles mee kunnen zingen en die artiest zelf dan gewoon heel stil is. Dat vind ik altijd iets heel moois. En dat kan… blijft soms wel bij. Maar nog mooier vind ik wanneer een artiest een zaal echt helemaal stil krijgt. Ik denk dat een ding, ja, ik ben zelf ook Gen Z, maar dan wel iets ouder Gen Z, maar ik merk gewoon bij jongere Gen Z'ers, die kunnen best wel veel door een concert heen praten. Heel erg erdoorheen schreeuwen. Heel hard alles meekrijsen, waardoor je zelf soms de artiest niet eens meer heel goed hoort. Dus ik vind het altijd heel knap als een artiest dan een zaal of een festivaltent of wat dan ook, als ze dat helemaal stil kunnen krijgen. En dat staat me dan altijd bij. Dat als iemand dan begint over een bepaald optreden, dat ik dan denk van: oh ja, maar diegene heeft wel toen heel die tent helemaal stil gekregen. 

Het is ook van, als ik dan denk aan concerten waar ik nu nog veel aan terugdenk, het zijn zelden concerten waar ik bijvoorbeeld in mijn eentje naartoe was. En als ik dan wel in mijn eentje was, dan dingen die ik dan wel onthoud bij een concert nadat ik zelf bijvoorbeeld iets had meegemaakt. Dus als er gewoon iets emotioneels aan hangt, dan onthoud ik dat gewoon veel meer dan dat ik werkelijk het concert zelf onthoud. Dus ook gewoon veel meer het gevoel dat mij dan bijblijft dan wat er echt op het podium aan het gebeuren is.

Vincent:  [12:07] Ja.

Melanie Esther:  [12:07] Ja.

Vincent:  [12:09] Er zit al heel veel in. Het gaat veel over het publiek ook. Dat valt me meteen op. Dat het eigenlijk helemaal niet gaat over de show. Ja, een beetje bij Harry dat is een onderdeel van de show, maar eigenlijk zijn het de stukjes waar de show 'stil ligt' om het even tussen aanhalingstekens te zeggen.

Melanie Esther:  [12:25] Waar het publiek betrokken wordt.

Vincent:  [12:26] Ja, heel erg publieksinteractie of inderdaad dat het publiek helemaal stil was. Toch een beetje zo'n soort magisch moment dat je die dan is er natuurlijk heel veel spanning in de ruimte. Heel veel geladen energie vaak. Wat valt jou op als je deze dingen hoort?

Melanie Esther:  [12:40] Ja, wat ik ook wel merk is dat er verschillende dingen kunnen zijn die je onthoudt. Dus het heeft te maken met het publiek. Weet je wel? Dus de band van de artiest met het publiek, de publieks interactie. Zoals Harry Styles zegt met dat kindje. Harry Styles die reageerde daarin op een bordje van een kindje wat dus vroeg, "mag ik dat stukje doen?" Stephanie heeft het over met mensen zijn, dus dat is weer een andere ervaring van met wie ben je dan en hoe beïnvloedt dat weer je ervaring? Dus ik kom ook...

Vincent:  [13:08] Ja, wat ze benoemd met die vrienden waarmee ze dan samen is?

Melanie Esther:  [13:10] Ja. Dus ik kom er ook wel achter dat er een soort van verschillende dingen zijn die je kan onthouden en dat dat niet alleen maar dat wat er tijdens het concert gebeurde hoeft te zijn.

Vincent:  [13:20] Nee, precies.

Melanie Esther:  [13:21] Ja, dat heb ik eigenlijk ook wel als ik zelf terugdenk aan wat herinner ik mezelf nou van concerten? Dan zijn dat eigenlijk, zat ik net zo even te denken, ook verschillende dingen. Dus ik herinner me bijvoorbeeld dat ik bij Bruno Mars zijn concert was in de Ziggo Dome. En dat was in 2015 of zo. Ik weet niet. Echt al lang geleden. En wat ik me daarvan herinner is dat ik de dag erna pijn had in mijn kaken omdat ik zoveel had gelachen. Als in niet grappig, maar gewoon joy. 

Maar ik herinner me bijvoorbeeld ook en dat heb ik ook al een keer eerder in de podcast aangehaald, een stukje van Fresku bij de 3fm Awards, waarin hij opeens in zijn set een paar seconden stilstond. Dus dat is, weet je, die ervaring van Bruno Mars is een persoonlijke fysieke herinnering. Maar dat van Fresku is weer iets wat er gebeurde op dat moment. 

En ik herinner me ook bijvoorbeeld van Frank Ocean, dat was sowieso een herinnering omdat ik er al héél lang naartoe leefde. Maar hij had op het einde van zijn show, wat hij meegaf was een visual en daar stond op, "In a dream you saw a way to survive and you were full of joy." En ik was toen best wel jong en ik begreep niet wat hij daarmee bedoelde. En pas heel veel jaren later, toen ik het een keer weer zag, dacht ik: wow, dit bedoelde die. Dus toen besefte ik me ook van er zit ook een soort van reistijd of zo in een herinnering.

Vincent:  [14:40] Ja, en ik vond het ook wel mooi wat Stephanie net zei met dat ze ook dingen meer herinnerde die rondom voor haar emotioneel geladen momenten gebeurden. Dus bijvoorbeeld als er iets emotioneels in je leven is en dan ga je naar een bepaald concert wat je dan heel erg raakt of waar je dan heel erg in dat gevoel effe kunt zitten ook. Dat je dat ook heel erg bijblijft.

Melanie Esther:  [15:00] Ja. Heb jij bepaalde ervaringen die je zijn bijgebleven, dus waar je herinneringen aan over hebt gehouden?

Vincent:  [15:06] Goede vraag. Het zijn meestal voor mij toch wel soort van momenten dat het gewoon echt heel mooi is denk ik. Dus ik weet dat ik een keer een singer songwriter artiest, James Vincent McMorrow hier in Tivoli heb gezien. Dat was gewoon echt heel mooi, weet ik nog. Dat je echt gewoon daar stond in dat moment dat je gewoon je ogen dicht doet en dat het gewoon echt heel mooi is.

Melanie Esther:  [15:28] Dreamy ook heel erg toch?

Vincent:  [15:30] Ja, ook wel. En toen was ik ook met hele fijne mensen trouwens, dus ook weer een leuke groep vrienden die erbij was toen. En dat heb ik eigenlijk ook, bijvoorbeeld van vorig jaar. Dat was toen in mijn highlights, ook op onze Instagram. Ik zie best wel veel shows nu die best wel theatraal zijn of zo. Ook voor The Live Coaches dat we dat graag willen zien. Artiesten die er iets mee doen, iets meer van maken. En toen was ik, vorig jaar december was ik naar de kleine zaal Paradiso, naar Black Sea Dahu. En dat is echt weer helemaal terug naar die kern van gewoon muziek maken en verder niks. Gewoon licht aan en gewoon met elkaar muziek maken op het podium. 

En toen, grappig genoeg is dat een heel sterke herinnering geworden omdat ik daar weer even herinnerd werd aan gewoon die pure kracht van muziek dat ik daar ook heel erg toen in kon zitten. Dus ik vind het wel grappig om te merken dat ondanks dat ik al die theatrale shows zie, dat als ik nu erover terugdenk dat ik ook heel erg juist terugdenk aan die hele pure momenten of zo. Voor mijn gevoel. Waar er eigenlijk heel weinig poespas aan te pas kwam.

Melanie Esther:  [16:27] Ja, mooi. Maar goed, de vraag is natuurlijk nu: hoe kan dat? Waarom onthouden we dingen? Wat onthouden we? En natuurlijk later ook: hoe kan je dat als artiest natuurlijk beïnvloeden?

Vincent:  [16:42] Ja, precies. Nou, om dat wat verder te doorgronden zijn we met echt een expert gaan praten die hierin gespecialiseerd is, in het geheugen. Dat is Vanessa van Ast. En ja, zij mag zichzelf even voorstellen.

Melanie Esther:  [16:58] Yes!

Vanessa van Ast:  [16:59] Ik ben Vanessa van Ast en ik ben, zoals dat heet, universitair hoofddocent aan de Universiteit van Amsterdam bij de afdeling Klinische Psychologie. En ik ben eigenlijk altijd al gefascineerd geweest door geheugen en door herinneringen. Maar ik probeer dat eigenlijk sinds mijn promotieonderzoek, en daar ben ik ooit mee begonnen in 2008, te verdiepen in hoe het geheugen werkt. Dus waarom onthouden we bepaalde events beter dan andere? Wat voor factoren spelen daar een rol bij? Maar recentelijk ben ik ook meer geïnteresseerd; als we nou eenmaal zo'n herinnering hebben, hoe kan die misschien veranderen over tijd? Hebben we daar andere, ja, wat gebeurt er als we hem ophalen? Kan de emotie veranderen? Kan de inhoud veranderen? Dus op die manier houd ik me al jaren bezig het geheugen.

Vincent:  [17:47] Ja, ja en ook wel eigenlijk een grappig toeval met Vanessa is dat zij dus zelf ook muziek heeft gemaakt heel serieus. Zij heeft namelijk ook cello gestudeerd aan het conservatorium van Utrecht.

Melanie Esther:  [17:57] Ja. Dus ze had er ook een band mee.

Vincent:  [18:00] Precies.

Melanie Esther:  [18:00] En je hoort ook straks in de andere fragmenten dat zij ook zich inleeft in die, ja, concert ervaring inderdaad echt.

Vincent:  [18:06] Zeker, ja.

Melanie Esther:  [18:07] En eigenlijk het eerste wat we haar wilden vragen is: wat is het geheugen eigenlijk? Hoe werken herinneringen? Wat is het eigenlijk? Omdat we natuurlijk eerst een soort van bedje willen leggen voordat we de diepte ingaan in de toepassing van live natuurlijk.

Vincent:  [18:20] Ja, en specifiek eigenlijk ja. Wat is dus een herinnering eigenlijk? Ja, wat is dat eigenlijk? Nou, daar zei ze het volgende over.

Vanessa van Ast:  [18:28] Nou, wat ook heel belangrijk is om te beseffen is als we het over een herinnering hebben, dan denk je misschien: okee, ja, vooral dat je kan vertellen over de herinnering. Maar een herinnering, vooral ook als je hem ophaalt, die heeft veel meer componenten. Dus je weet wel, misschien, wat, waar en hoe. Maar je hebt ook bepaalde emoties en dat kan heel fysiek voelen zelfs. Je hartslag kan weer omhooggaan. Maar het kan zelfs ook wat implicieter zijn, een herinnering. Dat je eigenlijk niet per se bewuste ervaring hebt, maar dat je toch weer bepaalde triggers in de omgeving misschien bepaalde flashbacks kunnen oproepen of zelfs bepaalde emoties, zonder dat je het echt doorhebt, maar misschien een soort unheimisch gevoel krijgt. 

En zeg maar de hele complexe, ja, echt de persoonlijke herinnering waar wij aan denken als we het over herinneringen hebben, daar weten we eigenlijk nog veel te weinig van af. En het is ook moeilijk concreet te onderzoeken, moet ik zeggen als onderzoeker. Want ik doe daar experimenten in het lab mee. Dus dat zijn dan onderzoeken met bijvoorbeeld psychologiestudenten die naar het lab komen. En het is heel moeilijk om een echte mooie herinnering te modelleren in het lab en die heel valide te testen. 

Vincent:  [19:33] Ja, we hebben best wel, het even gehad inderdaad met Vanessa over wat het nou is. En ik vind dit allemaal meteen interessant. Want we denken inderdaad meteen van: oh, wat heb je gisteren gedaan? En dan vertel je iets, maar je vertelt natuurlijk ook heel veel niet. Dus je vertelt misschien van, "oh, gisteren was ik naar een museum toe," maar je vertelt niet, "oh, maar ik had het koud toen ik er doorheen liep" of zo.

Melanie Esther:  [19:55] "Ik moest rennen voor de bus om erheen te komen."

Vincent:  [19:56] Nee, precies. Ja ja, je vertelt gewoon van, "oh ja, het was leuk en ik heb dit mooie dingen gezien" en misschien laat je dan een foto of een filmpje zien wat je hebt gemaakt. Maar je vertelt eigenlijk zoveel niet van die ervaring die er wel was of dat het misschien ergens gek rook of zo. En dat beïnvloedt natuurlijk wel allemaal hoe jij erover voelt en terugdenkt. Maar dus er zitten heel veel componenten aan een herinnering waar je misschien helemaal niet over nadenkt. En wat ze ook zegt, dat je misschien geen expliciete herinnering, dus niet letterlijk iets misschien kan terug vertellen erover, maar dat toch wel een soort van gevoel achterblijft wat weer geactiveerd kan worden als je misschien weer bij die plek bent of zo. En ja, we hebben Vanessa ook gevraagd wat daar factoren in zijn eigenlijk. En wat onthoud je nou en wat niet? En wat weten we eigenlijk van hoe dat nou eigenlijk werkt?

Vincent:  [20:45] Wat weten we eigenlijk over welke factoren een rol spelen bij of je een herinnering of zeg maar, zoals je ontbijt vorige week niet onthoud? Of dat het wel zo'n krachtige herinnering wordt? Weten we daarvan wat er belangrijk is?

Vanessa van Ast:  [20:57] Nou, er zijn veel factoren die vast ook allemaal samen misschien nog weer interacteren en elkaar versterken. Maar de eerste grote factor die toch echt bij mij te binnen schiet is emotie. Dus als een bepaalde ervaring emotioneel is op een bepaalde manier voor jou van belang, of het nou iets positiefs is of iets negatiefs. Denk bijvoorbeeld aan misschien de dag dat je trouwde, de dag van je afstuderen. Of de dag dat een bepaald nummer wordt uitgebracht of je eerste concert. Dat zijn natuurlijk de sterke herinneringen. En dat komt waarschijnlijk omdat ze heel emotioneel zijn. En voor negatieve emoties geldt dat natuurlijk ook. Als iemand, een dierbare overlijdt of je relatie gaat uit. Dus daar komen emoties bij kijken en die spelen in eigenlijk op die, ja, op de geheugenstructuren die belangrijk zijn voor het vormen van de herinnering. Dus emotie is een hele belangrijke factor.

Melanie Esther:  [21:54] Ja, een van die factoren is dan dus die emotie. En ik denk ook als je terugdenkt aan concerten, dat je ook heel vaak kunt denken: hoe voelde ik me door iets wat gebeurde? Weet je wel? Dus dat je je misschien niet altijd herinnert van wat daar dan was, maar dat je wel weet van: oh, ik voelde iets. En bijvoorbeeld ook met dat voorbeeld wat ik net gaf van Bruno Mars, dat algemene joyful gevoel wat ik ervaarde, dat houd ik dan over, terwijl ik weet niet meer per se wat hij nou deed, waardoor ik zo'n joy high kreeg of zo. 

Vincent:  [22:21] Ja precies. Ja.

Melanie Esther:  [22:22] En ik denk ook wat zij daar, wat jij ook zei vond ik ook wel interessant. Dat stukje van, je kan dus ook sommige dingen gewoon vergeten. Dus je weet misschien wel van: oh, vorige week had ik een superleuke dag, want ik ging daar en daar heen en dat was met die en die. En toen deden we dit en dit. En daardoor voelde ik me zo en zo. Maar inderdaad, zo'n praktischere herinnering van wat had ik toen geluncht bijvoorbeeld, dat doet dan weer veel minder met je. Dat vind ik ook wel interessant van hoe dat dan werkt of zo. En daar waren we op een gegeven moment ook benieuwd naar. Van hoe werkt dat dan in concerten? Je leest en hoort natuurlijk ook vaak dat je daar misschien niet meer bepaalde dingen van weet. En hoe komt dat dan? 

Vincent:  [22:59] Ja, en ik weet, ik heb bijvoorbeeld ook met zo'n James Vincent McMorrow, ik weet het gevoel wat ik had en die pure emotie. Maar ik kan me echt geen exact moment uit het concert meer herinneren of wat hij dan heeft gezegd of welk nummer dat dan was of, dat weet ik niet meer. Het is gewoon een wazig ding en ik herinner me dat het heel mooi en puur was. Dat is eigenlijk alles wat ik me herinner.

Melanie Esther:  [23:19] Ja. Dus dat is die emotie die je dan eigenlijk, als je een soort van je herinnering zeeft dan hou je dat dus over, toch?

Vincent:  [23:26] Precies. Wat een mooie visual. Ja.

Melanie Esther:  [23:27] Ja, en Dave zei er ook nog iets interessants over in ons gesprek. 

Dave van Pooij:  [23:31] Ja, die had het eigenlijk over dat hij ook heel veel dingen vergat.

Dave van Pooij:  [23:35] Als ik dat heb, dat zo'n concert eigenlijk wegvalt, ik heb dat best wel vaak, omdat je natuurlijk zodra het begint en al helemaal als je met andere mensen bent, ga je in één keer met je gedachten naar daar. En dan daarna komt de, hoe heet het? De PCD tegenwoordig, hoe ze dat noemen, de 'post concert depression.' Die dan nog harder hit. En dan denk je eigenlijk: wat heb ik nou gezien? 

Maar ik denk, ik ben heel erg fan van daar in het moment. Weet je, ik betaal honderd euro om daar echt gewoon de tijd van mijn leven te hebben. En de blije gevoelens dat ik daar was en de dopamine, die is er sowieso wel. Maar inderdaad, ik heb best wel vaak dat ik niet meer weet wat er nou eigenlijk heeft plaatsgevonden. 

Melanie Esther:  [24:22] En vervolgens gingen we dus met dit verhaal naar Vanessa en die zei daarover het volgende.

Vanessa van Ast:  [24:27] En eigenlijk denk ik een verklaring ligt ook in hoe zo'n herinnering werkt, waar ik eigenlijk mee begon, is dat het niet één ding is. Dus je hebt bepaalde 'read outs' is een beetje een technische term, maar bepaalde expressies van die herinnering. En zeg slechts één element is hoe je eraan terugdenkt en hoe je erover kan vertellen. En dat is eigenlijk het eerste element dat eruit gaat op het moment dat je heel emotioneel bent of super gefocust. Dat is de hippocampus, een geheugenstructuur. En die is nou juist heel erg gevoelig voor al die hormonen en neurotransmitters die er vrijkomen bij sterke emoties. Maar dat wil niet zeggen dat je de ervaring vergeten bent, want het kan heel goed zijn dat je wel die emotie hebt en op het moment dat je weer die nummers hoort van dat concert, dat dat allemaal weer terugkomt. Dus ik zou zeker zeggen dat het niet een slecht ding is dat je geen hele duidelijke, expliciete herinnering hebt aan een event.

Vincent:  [25:21] Ja, dat is heel grappig he? Dat is inderdaad wat Dave beschrijft met dat ie sommige dingen niet kan herinneren maar dat je misschien eigenlijk alleen maar het expliciete soort van stukje niet kunt herinneren, maar dat die herinnering er wel is of zo. Maar dat hij gewoon niet zo, het is niet de 'vertel-herinnering' of zo. En dat zei natuurlijk Vanessa net ook al inderdaad, over die verschillende componenten van een herinnering.

Melanie Esther:  [25:45] Ja, en het is natuurlijk ook voor artiesten, je hoort dit waarschijnlijk als luisteraar en je denkt van: okee, interessant, van hoe herinneringen werken en hoe geheugen werkt en ja, hoe het ook kan verdwijnen. Et cetera. Nou, we zeiden net al in het begin die tip van: denk eens überhaupt na over wat je je publiek wil meegeven. Maar er zijn ook bepaalde onderdelen van herinneringen weer waar je als artiest op in kan spelen. 

Vincent:  [26:08] Ja, precies. Om ook een beetje die koppeling te maken nu naar wat je als artiest nou bijvoorbeeld, wat je hier nou mee kunt, met deze kennis van die verschillende onderdelen van een herinnering en wat je je nou wel of niet herinnerd. Want het klinkt heel erg alsof dat gewoon maar toevalligheid is ook wel misschien. Van ja, je weet niet van tevoren wat iemand gaat onthouden en wat niet en welke emoties iemand precies gaat voelen. Nou willen wij nog wel eens zeggen dat je wel zeker als artiest kunt bepalen welke emoties er natuurlijk in zo'n zaal te voelen zijn. Maar Vanessa zei daar ook wel iets moois over in ons gesprek.

Melanie Esther:  [26:37] Ja, eigenlijk hoe je in het maakproces die herinnering al kan beïnvloeden.

Vanessa van Ast:  [26:41] Het begin wordt onthouden en het einde wordt onthouden. En niet per se wat er allemaal in het midden gebeurt. Dus... Overigens denk ik dat het ook geldt voor mijn colleges, die ik bijvoorbeeld aan studenten geef. Dat inderdaad dingen die ik aan het begin zeg, want dan komen mensen nog een beetje vers binnen. Dat dat beter blijft hangen. En natuurlijk, if anything, denk ik dat het einde nog belangrijker is. 

En dat is niet voor niks dat mensen, artiesten, ook met een toegift misschien eindigen. Echt een uitklapper die gewoon eigenlijk bezegelt hoe uiteindelijk de herinnering wordt onthouden. Want je kan je wel voorstellen, daar is ook mooi onderzoek al naar gedaan, dat als je een bepaalde ervaring hebt en die eindigt bijvoorbeeld in mineur, ja, dat overschaduwt eigenlijk de hele ervaring. Maar als je heel positief eindigt of met echt iets heel spannends, dan geef je dat mensen mee. En dat kan ook echt beïnvloeden hoe de rest van de ervaring wordt onthouden.

En ja, daaraan gerelateerd, is misschien wel leuk om te zeggen. Zoals je ziet, het is bij mij ook heel associatief. Dat is ook een kenmerk van het geheugen. Maar geheugen is helemaal niet waarachtig, of in elk geval niet per se hoe het echt ging. Als je een herinnering ophaalt, wordt die eigenlijk ook, weet je, als je dingen niet meer precies weet vul je dat een beetje in met de rest van de elementen. Dus het is constructief, zeggen ze ook wel. En het is extra interessant als je dus bepaalde elementen hebt, zoals een mooie toegift aan het einde, dat je die misschien ook echt gebruikt om dan de latere ervaring weer een beetje in te vullen.

Vincent:  [28:13] Dus je gaat eigenlijk van wat je je nog wel herinnert. Ga je eigenlijk extrapoleren van: oh, dan zal de rest ook wel ongeveer zo geweest zijn.

Vanessa van Ast:  [28:21] Ja, ik denk dat je dat wel kan stellen over het geheugen. Het is absoluut niet zoals een videorecorder of dat je een laadje opentrekt en even door alle ervaringen heen gaat. Daarom is het ook interessant, bijvoorbeeld als je met een vriendengroep naar een concert zou gaan en je zou daarna napraten, dan vul je waarschijnlijk ook jouw ervaring aan met de herinneringen van anderen. En later weet je eigenlijk helemaal niet meer zo goed wat nou van wie was, want dat wordt eigenlijk één grote ervaring.

Melanie Esther:  [28:51] Ik vind dit dus zo'n interessante benadering van een toegift. We hebben het in onze podcast in alle drie de seizoenen echt wel veel over toegift en wat we daarvan vinden vooral. Dat dat dus een ding is van, "oh ja, we komen nog terug," zeg maar dat. En hiermee wordt, met dit fragment zegt Vanessa eigenlijk dat die toegift een soort van laatste kans of een laatste push een laatste ervaring is voor die herinnering. En dat vind ik...

Vincent:  [29:23] En die die herinnering dus ook heel erg tekent.

Melanie Esther:  [29:25] Ja, tekent.

Vincent:  [29:26] Die dus veel meer, zeg maar, het laatste liedje van de set heeft veel meer effect dan het middelste liedje van de set op hoe jij gaat herinneren hoe die ervaring was.

Melanie Esther:  [29:35] Ja, en dat vind ik eigenlijk wel een interessante en ook iets wat je echt als artiest mee kan nemen. Van, niet per se van: oh ja, welke nummers moet ik nog spelen of welke zijn het populairst, dus die moet ik nog doen. Tuurlijk is dat ook een reden om dat juist als toegift te doen, want ik wil mijn laatste single of mijn meest populaire single nog spelen. Maar je kan ook een toegift veel meer dus benaderen vanuit die manier van: wat is die laatste herinnering, die laatste ervaring die ik ze mee wil geven, die de herinnering gaat worden of waar ze het misschien als eerste over zullen hebben nadat de show is afgelopen? Dat vind ik wel interessant om ook die echt mee kan nemen als luisteraar van wat? Wat is eigenlijk voor mij de functie van mijn toegift?

Vincent:  [30:13] Ja, en ergens is dit intuïtief natuurlijk wel, meestal weet je als je een setlist gaat maken als eerste waar je mee wil beginnen en waarmee je wil eindigen. Je hebt gewoon vaak als artiest bepaalde songs waarvan je weet: die horen daar thuis of zo. Maar inderdaad, dat besef dat dat zo erg belangrijk is voor die herinnering, dat is nog wel een leuk ding om misschien wat explicieter te beseffen. 

En ik moet nu ook bijvoorbeeld heel erg denken, dat kun je natuurlijk koppelen ook aan je Live Belofte, aan wat je mensen wil laten ervaren. Van, ik weet nog heel goed, ik zag Sigrid hier in Tivoli. En zij deed bijvoorbeeld als haar toegift juist twee kleine akoestische liedjes op piano alleen. En ik weet nog dat ze een beetje nerveus was om piano te spelen omdat ze niet een super goede pianiste was en zo. En dat was even zo'n dingetje. En dan ging ze het spelen. 

En dat was supermooi. Maar dat was dus waar je de zaal mee uitliep, dat je nog even die twee. En toen liep ze gewoon af. En haar band was al weg en toen was het concert klaar. Terwijl ze ook hele soort van grote popsongs heeft. Gewoon met een hele grote productie. Maar dan, stel je voor dat die show, dat de message van die show, wat die precies was weet ik niet meer, maar.

Melanie Esther:  [31:15] Daar heb ik geen herinnering meer aan.

Vincent:  [31:16] Daar heb ik geen herinnering meer aan. Maar dan ga ik meteen nadenken. En dit heb ik ook onthouden van die show. Dit laatste stukje toch weer.

Melanie Esther:  [31:25] Ja zeker.

Vincent:  [31:26] En dan ga ik toch ook weer denken van: ja, als die message dan inderdaad ging over misschien over je kwetsbaarheid of over je leerproces, dan is dat misschien interessant om zo'n kwetsbaar einde te hebben. En als het meer een feestje was, of je meer misschien een soort van lijn waarin je uiteindelijk kwam op een overwinning op jezelf, dat het dan groter is juist, misschien.

Melanie Esther:  [31:44] Ik moet ook denken aan Typhoon. Daar heb ik vijf jaar mee gewerkt. En wat ik bij hem eigenlijk waar ik aan denk bij zijn live show is en dat hij altijd op blote voeten optreedt, dat er sowieso een soort fysieke herinnering en dat hij heel vaak eindigde met Zandloper. Met zijn grootste track. Met de track waar iedereen los op gaat, weet je wel? En hoe dat soort van zo'n uitbarsting van joy en vrijheid is. En daar ga je dan ook mee naar huis, met letterlijk die energie. 

En ik herinner me ook nog dat hij hem een keertje bij zijn twintig jarige show, of toen hij twintig jaar bestond als artiest, had hij hem volgens mij vrij aan het begin gedaan. Dat was ook weer heel interessant van dat dat moment daar al was, wat komt er dan daarna? Was er weer spanning. Dat herinner ik me dan bijvoorbeeld ook weer. Als dan iets wat je verwacht veranderd wordt eigenlijk.

Vincent:  [33:08] Ja. Waar we het ook nog over hebben gehad met Vanessa, voordat we eigenlijk door willen gaan naar het stuk van deze aflevering waarin we echt even naar expliciete soort van tips gaan en interessante praktische dingen die jij als artiest nou kan doen om hier invloed op uit te oefenen, hebben we het nog gehad over hoe die herinnering eigenlijk kan veranderen over tijd. Dat was ook iets waar Vanessa veel onderzoek naar doet. Van je herinneringen over tijd, zoals ze net al zei, het is niet een soort videocamera of een soort van mapje waar je even doorheen gaat bladeren, maar die herinneringen leven eigenlijk als het ware. Ze veranderen ook. En hoe dat werkt en misschien ook al hoe je daar als artiest iets mee kunt doen, daar hebben we het ook met Vanessa over gehad.

Vincent:  [33:48] Kun jij iets vertellen over hoe herinneringen kunnen veranderen met verloop van tijd? Wat we daarvan weten eigenlijk?

Vanessa van Ast:  [33:56] Ja, dus wat belangrijk is, is dat je hem af en toe ophaalt. En wat we weten uit onderzoek is dat op het moment dat je zo'n herinnering ophaalt, is hij vaak ook wel wat kwetsbaarder. En 'kwetsbaar' is misschien niet het goede woord, maar is de kans ook groot dat hij misschien weer aangepast wordt. Dus het maakt heel erg uit qua inhoud van herinneringen in elk geval, ja, hoe je erover praat en wat je - omdat het nogmaals - reconstructief is. Dus je zou weer opnieuw misschien details invullen zonder dat je het echt doorhebt dat er elementen worden ingeplugd die er eigenlijk niet waren. Maar goed, het gaat heel erg over de inhoud van de herinneringen. Daar is het meeste onderzoek naar gedaan. Maar ze kunnen ook van emotie veranderen.

Vincent:  [34:41] Ik moet nu ook hierbij een beetje denken aan de vele video's die na een concert online worden gezet. Als je dit nu zegt en ik extrapoleert het een beetje zeg maar naar die video's toe, kan het dan zo zijn dat jouw herinnering aan het concert verandert als je die video's van andere mensen bekijkt die je misschien niet kent, maar daar ook waren?

Vanessa van Ast:  [35:00] Ik durf wel te stellen van wel, ja. Ja, ik denk, hoe het geheugen werkt is... Kijk, het moment dat je zo'n video ziet zal toch jouw eigen herinnering ook weer worden opgehaald. En we weten, zodra je een herinnering weer ophaalt en die actief is in je brein, dat die vervolgens gevoelig is voor verandering en voor updates.

Melanie Esther:  [35:20] Maar ik denk ook wel gewoon überhaupt de video's die je zelf maakt hebben al invloed op je herinnering. Want ja, ik film ook of de momenten waarop ik weet dat er iets gaat gebeuren doordat ik dat eerder heb gezien. Of ik film de momenten die ik zelf het gaafst vind. Dus mijn lievelingsnummer of een mooi akoestisch stukje dat me raakt. Maar doordat je dan alleen die video's kan terugkijken vanuit je eigen telefoon, ga je ook denken dat het dat was of zo. Maar dat is dan eigenlijk ook helemaal niet per se zo.

Vanessa van Ast:  [35:48] Ja, het is een hele leuke vraag. Het kan wellicht twee kanten opgaan, want aan de ene kant is het misschien zo, zelfs op het moment dat je natuurlijk een video maakt, ben je op een bepaalde manier anders aan het kijken. Dus sla je misschien ook de ervaring al minder goed op. Dat is natuurlijk ook een ding. En wat jullie zeggen, ja, wellicht is het later ook zo dat je dan, dat jouw herinnering eigenlijk equivalent wordt aan wat je op de film ziet. 

Aan de andere kant, als we terugdenken aan wat ik eerder zei, van ja, dat je, als je steeds weer een herinnering ophaalt, hij kan ook sterker worden of hij kan, je kan een soort de vergankelijkheid over tijd voorkomen door hem steeds weer... Als jij goede cues hebt, zoals films en foto's en muziek, dan kan het ook weer helpen om eigenlijk de herinnering te behouden. Maar hij wordt misschien wel wat anders. Dat kan.

Vincent:  [36:33] Ja, Wat mij eigenlijk meteen opvalt, wat zij net ook al zei over dat je met je vrienden kunt gaan en dat die herinneringen door elkaar kunnen gaan lopen. En dat ze nu ook weer zegt, van ja, de video's die je dus terugziet van jezelf of van anderen, van het concert, die beïnvloeden wat jij je herinnert. Dat is wel echt, dat vind ik echt super interessant. Daar heb ik nog nooit over nagedacht zo.

Melanie Esther:  [36:53] Ja, ja. En ook misschien zelfs ook wel. Stel je praat na over een concert. Dat doen wij natuurlijk ook heel veel. Dan vind jij misschien ergens wat van en dan kan jij dat tegen mij zeggen en dan kan ik denken: wow, zo had ik er nog helemaal niet over nagedacht. En dan wordt dat misschien ook mijn herinnering terwijl...

Vincent:  [37:09] Of het kleurt wel jouw herinnering.

Melanie Esther:  [37:10] Ja, of het verandert hem inderdaad al meteen.

Vincent:  [37:13] Ja, want misschien vond jij een moment heel mooi en heeft iemand anders een kritische noot erop of zo. En dan ga je toch misschien anders, kritischer naar dat moment terugkijken eigenlijk. En dan verandert inderdaad wel het gevoel erbij onder andere. Ik weet niet of dit een goede vertaling is van wat ze hier beschrijft. Ja en ook dat dit dus onbewust gebeurt ook dit.

Melanie Esther:  [37:29] Ja, en ook wel weer wat ik ook interessant daarin vind. Op TikTok zie je natuurlijk superveel concert video's. Ik heb de hele show van Sabrina Carpenter al gezien, terwijl ze in mei pas gaat optreden hier. En soort van, dus de herinnering van een ander beïnvloedt ook weer de verwachting van iemand die het ziet. Weet je? Dus dat is ook weer. Dus die herinnering en de ervaring van iemand die is geweest is ook zo bepalend. Dat vind ik wel ook echt heel interessant hoe dat werkt. Ik moet daarbij ook denken aan Goldband. Die stonden een tijdje geleden in de Ziggo Dome en zij kwamen op in een soort van doodskisten. En op een gegeven moment bij hun eerste song werden zij zo helemaal omhoog getakeld.

Vincent:  [38:06] Ja, alsof ze naar de hemel rezen eigenlijk.

Melanie Esther:  [38:08] Ja, precies. En dat was zo'n tof stuk in de show wat heel veel mensen filmden, wat ook groots op social media werd gedeeld. En ik ben daar niet geweest, maar de herinnering die ik soort van daardoor van die show heb gekregen is dat stukje. Dus zelfs de ervaring die een ander besluit delen heeft dus weer invloed op de herinnering die iemand heeft die er niet eens is geweest.

Vincent:  [38:35] Dat is ook wat ik in het begin benoemde toch van die gezamenlijke herinnering die vormt eigenlijk ook je live reputatie, zeg maar. Ik heb die show niet gezien maar ik heb dit stukje ook gezien inderdaad op Instagram. En dat komt allemaal in mijn filetje 'Goldband' te zitten. En eigenlijk doet dat in een zekere zin niet onder, ik heb Goldband meerdere keren wel live gezien, en dat komt op een stomme manier een beetje in datzelfde mapje terecht of zo. Aan herinneringen aan Goldband live. Zeg maar, het is niet dat ik nu een onderscheid maak in mijn geheugen aan dat fragment dat ik dus niet live heb gezien of de dingen die ik wel live heb gezien. Het is allemaal gewoon: dit is Goldband live.

Melanie Esther:  [39:11] Ja, goed, nu we het daar dan zo allemaal over hebben gehad. We hebben onderzocht van wat zijn herinneringen? Hoe werkt dat? Hoe veranderen ze? Hoe vergeten we ze soms? Hoe hebben bepaalde factoren daar invloed op? Willen we eigenlijk nu dus een beetje doorgaan naar dat volgende gedeelte: hoe kun je als artiest nou die herinnering beïnvloeden? 

Die invloed zit natuurlijk heel erg in de show zelf, maar nu willen we eigenlijk ook wat meer het gaan hebben met verschillende experts weer, nieuwe mensen die aan het woord komen, over: hoe beïnvloed je dat nou achteraf? Dus wat kan jij als artiest achteraf, na je show, doen om die herinnering eigenlijk ook een beetje levend te houden en te blijven voeden, actief te houden en dus je publiek daar ook aan blijven te herinneren dat ze een bepaalde herinnering hebben. En daar willen we eigenlijk nu verder op inzoomen.

Vincent:  [39:59] Ja, en ook wel hoe je überhaupt die herinnering kunt beïnvloeden. Dus als jij inderdaad, en daar komen we zo op met video's en zo. Maar welke video's jij bijvoorbeeld deelt als artiest van jouw show, zoals zo'n Goldband video, dat beïnvloedt ook letterlijk de herinnering die mensen die erbij waren ook gaan hebben.

Melanie Esther:  [40:14] Zeker.

Vincent:  [40:15] Ja. Dus hoe doe je dat nou als artiest eigenlijk, zo'n herinnering beïnvloeden? Nou, Vanessa introduceerde net al een klein beetje dat dus onder andere met je vrienden bespreken of video's invloed hebben op hoe jij je een event herinnert. Hoe jij je een show herinnerd. En daar heeft ze nog iets meer over gezegd. Over hoe dat dus eigenlijk werkt.

Vanessa van Ast:  [40:39] Een eerste vraag die iemand zich zou kunnen stellen is: welk onderdeel wil je dat mensen onthouden en wat wil je dat ze met die herinnering gaan doen? Want het is misschien al heel erg bijzonder dat mensen dus als ze wel weer die muziek horen, misschien weer die hele sterke emoties voelen. En ook dat ze misschien weer terug willen naar die emoties en dan misschien weer meer muziek gaan aanschaffen of weer meer naar concerten gaan om dat gevoel weer te hebben. 

Dus het doel hoeft misschien helemaal niet te zijn dat mensen weer expliciet herinneren: oh, ik was daar en toen kwam eerst dit nummer en toen dat nummer en toen hadden we het hierover. Misschien is dat eigenlijk helemaal geen goed teken als mensen het wel heel precies onthouden, want misschien waren ze niet aandachtig genoeg of niet genoeg met hun hart betrokken eigenlijk, om maar zo te zeggen. 

En ik denk, ja, hoe zou je dat kunnen bereiken? Er zijn vast veel manieren. Dus door gewoon ten eerste mooie muziek te maken wellicht. Maar waar ik overigens ook aan denk is niet per se alleen maar aan dat moment zelf, maar eigenlijk ook een aantal andere aspecten. Want we weten ook van geheugen dat als je al een bepaald framework hebt van bijvoorbeeld de muziek, maar ook van bepaalde ervaringen met die muziek, dan is het weer makkelijker om nieuwe ervaringen die daarop lijken of die daar aan linken ook weer te onthouden. Dus misschien is het antwoord niet alleen maar op het moment zelf, maar ook wat je van tevoren al aan mensen meegeeft om zeg maar al een breder framework te creëren van de muziek en alles eromheen. 

En hetzelfde geldt ook juist een beetje achteraf. Als je een bepaalde ervaring hebt en je haalt die weer vaker op en je deelt hem misschien met vrienden en je gaat erover praten, dan wordt het ook weer beter onthouden. Dus ik denk eigenlijk dat het, in een notendop, dat het antwoord ligt, natuurlijk het concert zelf. Dat je focust op vast hele mooie muziek en veel emotie en misschien ook wel op dat moment af en toe een verhaal vertellen of echt persoonlijk contact maken met de mensen kan ik me persoonlijk ook voorstellen dat dat goed werkt voor mensen. Helemaal misschien als het wat moeilijkere muziek is, misschien wat abstractere muziek of zoals bij klassieke muziek, werkt het goed als je al weer meer weet over wat het nummer betekent bijvoorbeeld, of emotioneel. Of dus dat je een persoonlijke link ook krijgt met de persoon die de muziek maakt. Ja, ik heb nog meer ideeën maar dat zijn eerste ideeën, ja.

Vincent:  [42:56] Dus wat Vanessa hier zegt over dat framework, dat is wel echt superinteressant. Want dat gaat ook een beetje terug naar die aflevering zeven, de aanloop naar je shows en hoe je je shows promoot, hoe je verwachtingen wekt, de spanning die je opbouwt. En daar heeft ze het dus ook over van wat doe je eigenlijk al voor je show? Kennen mensen je muziek? Wat heb je daar misschien op je socials of in je promotie al over verteld? En ook over die show. En dat al die dingen die ze eigenlijk al weten van wat ze kunnen gaan verwachten en wat daar komt, helpt allemaal bij die herinnering. En dat is natuurlijk ook logisch. Als jij minder op te nemen hebt in het moment. Eigenlijk he? Als alles nieuw is, dan vergeet je heel veel weer omdat het teveel is voor je brein om te processen.

Melanie Esther:  [43:37] Ja, zeker.

Vincent:  [43:37] In mijn ervaring in ieder geval. En hoe meer jij weet, hoe meer je ook in dat moment het moment zelf in zijn volledigheid meer kunt opnemen. Omdat je gewoon meer ruimte hebt om de prikkels die wel nieuw zijn te verwerken als het ware. Ik denk dat het ook een beetje, voor mij voelt een framework ook heel erg zo.

Melanie Esther:  [43:57] Ja, ik moet letterlijk denken, wij hadden net een gesprek over dat we naar S10 zijn geweest, naar haar theatershow 'Groeipijn.' En ik vertelde daar, "ja, die song, die cover, die ze deed vond ik ook echt super tof." En toen zei jij van, "huh, welke was dat dan? Oh, was dat een cover?" Nou, dat is eigenlijk framework. Van, ik kende dat liedje al.

Vincent:  [44:13] Ja, jij kende dat liedje.

Melanie Esther:  [44:13] Ik heb hem supervaak gehoord. Ik denk van mijn ouders, het was een ouder liedje. En jij had geen idee. Dus ik heb een herinnering aan dat zij die song speelde, maar voor jou betekent het in principe niks, omdat dat framework er nog niet was. Of was het juist een nieuw liedje wat je leert kennen door haar.

Vincent:  [44:28] Ja nee. Ik heb een vaag herinner inderdaad dat je was, ja, ik kan me herinneren toen jij het zei van dat ze iets in die trant speelde, want jij zong een stukje tekst eruit of zo. Maar die herinnering zoals jij die zo hebt, die heb ik niet. 

Melanie Esther:  [44:40] Dat is een goed voorbeeld in principe van hoe framework werkt en hoe betekenis...

Vincent:  [44:42] Ja en het is ook een hele verse herinnering, want daar waren we gisteravond. Dus dat is minder dan vierentwintig uur geleden. 

Melanie Esther:  [44:47] Fris is ons geheugen!

Vincent:  [44:48] Zou je denken. En dit kun je dus als artiest wel heel erg gaan bepalen. Welk framework zet ik op voor mijn publiek? Hoe introduceer ik of introduceer ik al waar de show over gaat? Vertel ik dat op mijn social media misschien? Hoeveel van mijn songs kennen de mensen die ik verwacht dat er komen? Hoeveel kennen die al? Kunnen ze het meezingen of niet? Heb ik misschien tutorials van dansjes van tevoren geplaatst? Dat is ook allemaal framework.

Melanie Esther:  [45:13] Zeker.

Vincent:  [45:14] Dus al dat soort dingen die je doet hebben dus invloed op ook hoe de momenten die onthouden zullen worden, die ook geanticipeerd worden in zekere zin dan, en die dus achteraf ook het beste blijven hangen en vaak ook het meest gedeeld worden eigenlijk, als je er zo ook op kijkt.

Melanie Esther:  [45:32] Zeker.

Vincent:  [45:32] Wat we ook al hebben aangehaald, dat zijn natuurlijk die foto's en video's en registraties eigenlijk van dat moment. En wij hebben ook gesproken met Bente Bollmann. Dat is de marketing en communications manager voor Mojo voor onder andere Lowlands en Down The Rabbit Hole. En hij is dus heel erg onder andere bezig met de herinnering die mensen hebben aan die festivals. Waarbij dat ook superbelangrijk is. Wat is die herinnering die je daar maakt? Ja, dat is ook een belangrijk onderdeel van zo'n festival ervaring. En daar zit ook een grote rol in van video's en foto's van het festival. En daar zei hij dit over toen we hem spraken.

Vincent:  [46:17] Doen jullie nog aftermovies met deze festivals? Hebben jullie dat nog altijd eigenlijk?

Bente Bollmann:  [46:21] Ja, als je naar aftermovies kijkt, die zijn er nog steeds. En ik denk ook dat die heel erg belangrijk zijn, dat bezoekers daar ook op zitten te wachten. Je had een aantal jaar geleden natuurlijk ook wel een beetje dat daar de draak mee werd gestoken en dat je de aftermovie van de aftermovies had en dat het allemaal zo cliché zou zijn. Dat is ook zo. En ik probeer ook altijd wel heel erg te kijken van, kunnen we net een wat andere insteek vinden om dat toch origineel te houden? Maar aan de andere kant merk je gewoon dat er vanuit bezoekers heel erg behoefte is aan toch een soort wrap up video waarin je als festival zegt: dit was het festival. 

En waarin dus allerlei elementen zitten waarin bezoekers zich ook weer kunnen herkennen en zich kunnen spiegelen en ook kunnen zeggen, "oh ja, daar was ik ook." Of, "oh ja, die situatie op de camping, die herken ik." En dat blijft, ondanks dat het inderdaad soms misschien een beetje, nou, 'afgezaagd' is wel heel negatief, maar herkenbaar is. Blijft dat gewoon heel belangrijk. 

Met Down The Rabbit Hole heb ik een aantal jaar wel geëxperimenteerd met andere vormen van content achteraf. Dat het meer een soort documentary was, meer verhalend en een narratief erin. Dat zijn, an sich waren dat vind ik mooie producties geworden die zich ook echt wel onderscheidden. Maar je ziet dat dat dan toch veel minder landt bij het publiek, omdat die dus toch gewoon, en dat snap ik ook wel, nou, wat ik net zei, je wilt je kunnen identificeren met wat er in zo'n video gebeurt. En dat is toch nog steeds heel krachtig ja. 

Dus ik denk: aftermovies, die zijn nog steeds een heel belangrijk onderdeel. En je kunt je natuurlijk wel afvragen als je het hebt over herinnering, dan is zo'n aftermovie die je dan direct na het evenement doet, een week daarna of een paar dagen erna, is natuurlijk heel erg tof voor die herinnering. En dat spiegelen weer even. Maar ik heb met Lowlands juist ook wel eens, nou ja, even kort door de bocht gezegd, een pre movie gedaan. Vlak voordat de campagne weer startte en vlak voordat de kaartverkoop van start ging. Juist om in te haken weer op die herinneringen en dat gevoel.

Melanie Esther:  [48:47] "Weet je nog, vorig jaar?"

Bente Bollmann:  [48:30] Juist. Dat dat weer even boven kwam en dat mensen dachten van: oh ja, dat was wel vet. Want met Lowlands zitten we dan in januari, in de winter, dat het allemaal weer start. En je hebt het iets over een half jaar vol in de zomer. Ja, dan moet je wel een beetje prikkelen om dat gevoel weer terug te krijgen. Dus ook in die zin, of het nu een aftermovie is of een pre movie, dat blijft gewoon heel erg belangrijk.

Melanie Esther:  [48:52] Wat ik wel interessant vind aan dit stukje van Bente is dat het natuurlijk over festivals gaat en over aftermovies van de camping et cetera. En daar moeten we natuurlijk een klein beetje de vertaalslag maken naar hoe werkt dat voor jou als artiest? Maar wat hij bijvoorbeeld zegt over die pre movie. Heel tof trouwens hoe hij dat vertelt, dat in januari je die ervaring van de volle zomer natuurlijk al wil overbrengen. Maar ook dit is iets wat je als artiest al kan toepassen. 

Dus jouw kaartverkoop start of je kondigt aan dat je een tour gaat doen. Wat geef je mensen dan al mee? Is dat een stilstaande poster met een bepaald beeld wat precies uitdraagt wat je wil overbrengen met je show of waar je mensen voor wil uitnodigen? Of kun je juist ook beelden van een eerdere ervaring, van een eerdere tour of van een eerdere show, inzetten om die ervaring te versterken? Dus dat je als nieuwe koper misschien, of juist al als huidige fan die video ziet en denkt van: hier wil ik bij zijn!

Vincent:  [49:48] Je gaat ook terug naar die herinneringen die je hebt toch? Als je 'm al hebt gezien? 

Melanie Esther:  [49:50] Inderdaad. Of je hebt hem al gezien en je gaat terug naar die herinnering en je denkt: oh, het was zo vet! Ik wil het echt nog een keer ervaren. En ja, dat vind ik wel een mooie. Hoe inderdaad dus de marketing van festivals ook artiesten weer kan inspireren en beïnvloeden in die zin. En ook natuurlijk aftermovies. Die worden natuurlijk bij festivals op een bepaalde manier gemaakt, maar ook als artiest. Er zijn zoveel vormen van aftermovies te bedenken. En daar geven wij natuurlijk ook af en toe wel feedback op bij artiesten van, okee, we hebben je show gezien, maar wat laat je dan weer achter? Dus letterlijk waar we het nu over hebben, die herinnering. Maar ook daarbij, denk echt voor jezelf na: wat past bij mij? Welke herinnering wil ik levend houden? Wil ik beïnvloeden? En hoe werkt dat en wat kan ik daarmee?

Vincent:  [50:32] Ja, met die video's. Kijk, als je zo'n video post voordat jij op tour gaat en ik zie die vibe. De beelden die jij kiest, de momenten die jij kiest voor die video, dat zijn de herinneringen die jij activeert bij mensen, ook als ze er wel zijn geweest. Dat is waar mensen aan gaan terugdenken. Dus je hebt supergrote invloed op wat dat gaat zijn. Wat wil jij dat zij denken van: oh ja, dat! 

En ook met de aftermovie, je kunt natuurlijk ook nog andere momenten weer uitkiezen om die herinneringen ook weer te bekrachtigen eigenlijk, of te beïnvloeden. Ik kan me bijvoorbeeld voorstellen dat als het oud en nieuw is en je kijkt terug op een jaar, dat je dan ook weer beelden van je shows gebruikt die je deelt online. En dan kun je ook diezelfde beelden weer inzetten en ook weer kijken van: oh ja, dit was mijn jaar en de beelden die je daarin laat zien van je liveshows, die zijn ook weer bepalend voor dus hoe je fans dat jaar van jou beleven, weet je wel?

Melanie Esther:  [51:24] Dan heb je nog acht dagen de tijd voor, dus je weet wat je te doen staat.

Vincent:  [51:29] Ja precies. Dus dat ja dat is mega interessant en ook echt volgens mij een heel praktisch voorbeeld, hoe je dat dus ook kunt beïnvloeden.

Melanie Esther:  [51:35] Ja, zeker. Nou ja, we hebben het nu inderdaad een beetje over media, social media en daarin wilden we eigenlijk nog een stap verder gaan richting social media en de beïnvloeding daarvan ook. En de controle die je eigenlijk daarover ook deels zelf hebt. En daarover had ik een interessant voorbeeld en een ervaring van Tabitha haar show. En dat legde ik eigenlijk voor aan Bente.

Melanie Esther:  [51:56] Ik moet ook denken aan dat ik laatst was bij Tabitha haar show in de AFAS. En ik kreeg daarna, zij deed haar eigen ticket sales. Nou, dan verzamelt ze natuurlijk alle e-mailadressen. En toen kreeg ik echt de dag erna meteen een mailtje van, "wat leuk dat je erbij was!" Met een klein verslagje en een note van haar met de foto's van de avond. En dat was voor mij eigenlijk de eerste keer dat ik van een artiest zelf echt dat kreeg. En dat komt natuurlijk ook helemaal door de ticket sales. En hoe dat gaat en privacy et cetera. Maar dat herinner ik me echt als ik daaraan terugdenk. Dat ze dus nog een persoonlijke noot ook gaf. En ja, je kan als artiest natuurlijk ook stories delen van je avond, maar je kan op heel veel unieke manieren delen hoe dat was en hoe je dat hebt ervaren. En ja, dat dat ook een herinnering blijft voor je publiek natuurlijk.

Vincent:  [52:41] Ja, het is toch al, ik ken dit van popzalen die doen dit natuurlijk al lang. Dat ze een fotograaf hebben die de eerste paar songs foto's maakt en die staan dan online als je de zaal uitloopt of soms op de schermen in de hal van de zaal dat die al vertoond worden, die foto's van het concert wat je zojuist hebt beleefd. En dat dat soort dingen dus ook gebeuren. Maar het is natuurlijk nog persoonlijker als je dat als artiest zelf doet in plaats van dat die zaal zegt van de foto's staan op Facebook.

Bente Bollmann:  [53:05] Zeker, ik denk dat je daar als artiest zoveel mogelijk de regie in moet nemen. Want je geeft het voorbeeld van de zaal doet het. Nou, wij doen dat als Mojo met de shows die we in de AFAS of de Ziggo of andere zalen doen natuurlijk ook. Maar de bezoeker, die komt daar natuurlijk niet voor de zaal of voor de promoter, die komt daar voor de artiest. Dus als dat dan ook vanuit de artiest komt, dan werkt dat voor een act natuurlijk vele malen sterker nog. Ja.

Vincent:  [53:36] En dat is dan ook wel weer interessant in dat opzicht dat, als ik denk aan de artiesten, het is vrij standaard practice tegenwoordig om als artiest de stories te delen de dag erna die zijn gepost door jouw fans van jouw concert. En ik weet dat veel artiesten nog altijd een foto van vanaf de drum riser poster met het publiek op de achtergrond zeg maar. Maar als ik dan denk bijvoorbeeld aan de beelden die jij kiest bij een festival van juist die momenten op de camping en juist die kleine interacties en de speciale momenten, die komen vaak in die uitingen niet aan bod in de representatie van hoe de concert ervaring was. En dus zou je misschien als artiest, als je wat meer gaat nadenken als een festival, kunnen gaan nadenken van: oh is er een manier waarop ik ook die kleinere interacties of dat soort bijzondere momenten van mijn concert beter in beeld kan brengen en in mensen hun herinnering kan plaatsen ook van dat moment.

Bente Bollmann:  [54:32] Ja, maar je moet dan wel in gedachten houden van: is dat kleine moment, is dat wel schaalbaar, zeg maar, naar de herinnering van grotere groepen mensen? Als dat echt een heel erg privé uniek moment van iemand is, ja dan denken andere mensen die dat zien misschien wel van: ja okee, leuk. Maar als je dus jezelf er niet aan kunt relateren, dan heeft dat veel minder impact, denk ik. 

Dus daarom vind ik de foto vanaf de drum riser die je noemt, is misschien een beetje standaard, maar werkt nog wel altijd goed. Want je kunt heel letterlijk kijken, "oh ja, daar stond ik." Of je ziet je zelfs in beeld. En dat blijft heel krachtig. Mensen vinden het gewoon leuk om zichzelf in beeld te zien. En of dat nou in een video is of op een foto. Met de festivals laat ik ook altijd een fotoserie bestaande uit portretten maken. Dus dat je het hele scala aan bezoekers ziet. Dat werkt altijd super goed, want mensen gaan gewoon op zoek of naar zichzelf of naar mensen die ze kennen. 

En dat werkt natuurlijk met artiesten ook zo denk ik. Van ja, je wilt je eraan kunnen relateren, identificeren. Ja, een beetje zweverig gezegd misschien, maar je herinnering koppelen aan de herinneringen van anderen. En daar zou je als artiest denk ik goed naar op zoek moeten gaan. En dan vooral in een context die misschien uniek is voor jou als artiest.

Melanie Esther:  [55:56] Ik vind het zo grappig wat hij hier zegt over die foto's van het publiek vanaf de drum riser. Het is zo'n... Eigenlijk is het ook wel een soort van standaard live cliché.

Vincent:  [56:05] Net als de toegift.

Melanie Esther:  [56:05] Ja, inderdaad. Maar het is wel heel raak wat hij zegt over die betrokkenheid, die dus na de ervaring er ook nog is. Weet je wel? Als je alleen maar foto's ziet van de artiesten op het podium, dan zou je bijna afvragen: was er publiek? Weet je wel? En als je foto's ziet van mensen die genieten, of inderdaad wel zo'n groepsfoto van het publiek, dan heb je ook een soort van, het is toch een soort van groeps-selfie gevoel van: wij waren hier met z'n allen. 

En ik weet zelfs nog wel, wat ook echt een invloed had op de herinnering, volgens mij waren het The Dirty Daddies vroeger. Misschien doen ze het trouwens nog steeds, maar op Facebook posten ze dan dus een foto en dan kon je dus jezelf, ik weet niet, misschien is die functie weg op Facebook, maar dan kon je dus jezelf taggen in die foto en dat was dan...

Vincent:  [56:49] Ja, dat weet ik nog wel, dat was een heel ding.

Melanie Esther:  [56:50] Ja, en dan kwam die foto dus ook weer op de pagina van diegene die daar in was getagt. Dan zagen die vrienden het weer. En ja, ik weet vrij zeker ook dat als je dan in dat publiek stond, dat je dacht: hey, maar morgen is er geen kans dat die foto op mijn pagina komt te staan. En dat is ook een heel goed voorbeeld van hoe dat dan toch ook nog wel invloed heeft. En misschien op die manier van Facebook werken we niet meer, maar een Instagram foto waar jij op te zien bent zal iemand ook in de stories delen, weet je. Dus daar zit ook heel erg die ja, die connectie met de invloed die je zelf hebt en hoe dat dan overkomt op je publiek.

Vincent:  [57:28] Ja, en dat gaat natuurlijk perfect samen met waar we de aflevering mee begonnen. Met dat de sterkste herinneringen van Stephanie en Dave waren met dingen met het publiek. Dus als jouw publiek niet vertegenwoordigd is, ook op die manier, zij zijn zo'n belangrijk onderdeel van die ervaring. Ook als jij een heel lame publiek hebt wat er doorheen praat of wat niet enthousiast is, ja, dat dempt je hele ervaring als het ware. Ook als jij wel zelf daar ready was om er heel enthousiast over te zijn. 

Daar hebben we het ook veel met Femke over gehad in de vorige aflevering. Ja, dat bepaalt gewoon je ervaring van zo'n concert. Het is niet alleen maar die artiest, maar ook alles om je heen. En het publiek natuurlijk. Ja, en dat herkenning, ja, dat herken ik. Herkenning. Ha, Ik herken dat natuurlijk zelf ook enorm. Ik bedoel, ik ga ook op zoek naar mezelf als er foto's van een event online zijn of filmpjes van ja, misschien zit ik wel in de aftermovie, weet je wel? Ja, daar hoop je toch op dat je jezelf terugziet in die aftermovie.

Melanie Esther:  [58:18] Ja, maar ook dus wel qua socials van, weet je wel, dat is. Ik ga nu even in mijn artist branding en social media coach rol zoals in aflevering twee. Maar ook weet je wel, wat voor een connectie maak je nog met de mensen na de show? Eigenlijk hebben we het hier trouwens helemaal niet in de aflevering over. Oh sorry, Ja dus wat is de invloed die jij als artiest hebt op je publiek na het concert? We gaan het zometeen over merch hebben, maar meet and greets, laten we dat even niet vergeten. Weet je wel, het moment dat je iemand kan ontmoeten.

Vincent:  [58:47] Bij de merch tafel na de show.

Melanie Esther:  [58:48] Bij de merch tafel. Een knuffel, Een foto, Een handtekening op wat je zojuist hebt gekocht. Dat is ook een herinnering die wordt onthouden. Van, ik heb diegene eindelijk ontmoet of de foto. Weet je de waarde die zit in tijd nemen voor je publiek na je show. Dat is trouwens ook echt iets heel groots en belangrijks wat je kan doen. En tuurlijk, daar zit misschien een bepaalde limiet aan van hoe groot je bent. 

Maar ik weet dat bijvoorbeeld iemand als Roxeanne Hazes nog steeds haar fans ontmoet na de show. En iedereen zal daarvoor wachten. En ja, dat is ook toch iets wat je geeft, een bepaalde herinnering die je daarin meebrengt, wat ook weer invloed heeft op de socials, et cetera. En ook wat deel je weer daarvan, wat deel je van de stories van je publiek, et cetera. Er zit zoveel in, zoveel invloed wat je kan hebben.

Vincent:  [59:37] Ja, om…

Melanie Esther:  [59:38] Over die merch tafel.

Vincent:  [59:39] Over die merch gesproken. Merch is natuurlijk ook een ding. En daar hebben we het onder andere over gehad met Vanessa. Dus merchandise en de rol die dat speelt bij de herinnering.

Melanie Esther:  [59:52] Merchandise bijvoorbeeld, dus het shirt dat je daar hebt gekocht weer aan kunnen trekken. Een fysiek product dat een herinnering ophaalt. Dat heeft natuurlijk dan ook alweer effect.

Vanessa van Ast:  [01:00:03] Ja, ik denk dat dat werkt. En ja, hoe meer cues je hebt om een herinnering op te halen, hoe beter het lukt om die herinnering op te halen. Dat is eigenlijk hoe het werkt. Dus als je dat shirt hebt en je weet vervolgens ook weer het moment dat je dat je het kocht. En dan dus op die manier is dat zeker een manier om de herinnering te bewaren. 

Melanie Esther:  [01:00:22] Ja. Dat vind ik ook altijd wel interessant dat sommige mensen het shirt voor de show kopen om de ervaring in het shirt te beleven en niet erna.

Vanessa van Ast:  [01:00:33] Ik vermoed dat dat hetzelfde werkt en dan misschien meer via het mechanisme dat je dan ook alweer een breder framework hebt. En misschien begint de hele herinnering begint misschien al bij het moment dat je het koopt en al van tevoren bepaalde verwachtingen hebt. Want die zijn natuurlijk ook heel belangrijk voor het concert. Dus dat je daar al veel over nadenkt. En waarschijnlijk gaat dat ook weer gepaard met al met mensen erover praten dus eigenlijk het creëren van zo'n bestaand framework. Dus ja, ik denk dat de mensen die dit soort merchandise hebben ontworpen goed gevoel hebben voor uiteindelijk hoe herinneringen worden gevormd.

Vincent:  [01:01:08] Ja dus inderdaad, die merchandise die helpt dus ontzettend bij zo'n herinnering. En die wordt dus ook, waar jij het ook over hebt in dit fragment met Vanessa, dat je dus zo'n shirt bijvoorbeeld aan wil hebben tijdens de ervaring of zo. Dave, die had ook bijvoorbeeld dat hij wel eens iets kocht überhaupt voor de herinnering, als ze ook zijn maat niet meer hadden. Dat hij dan toch een andere maat kocht om het toch even toch wel die herinnering te hebben of een fysiek item te hebben ervan.

Melanie Esther:  [01:01:31] Fysiek item, dat is het vooral met merch natuurlijk. Merch is een fysiek item. Weet je wel? Herinneringen zijn niet tastbaar. Social media is soort van tastbaar, maar alsnog digitaal. En merch is gewoon iets fysieks wat je kan hebben, wat je kan aanraken, wat je kan voelen. En daar zit een bepaalde waarde in dat fysieke product.

Vincent:  [01:01:52] Ja inderdaad, dat is dus. Het is inderdaad eigenlijk een van de weinige fysieke dingen die je van zo'n show kan hebben. En vroeger had ik. Vroeger had ik collages van de papieren tickets, want dan kreeg je nog tickets. Je had papieren tickets. Toen ik nog vroeger, toen ik naar concerten ging ik had dat al echt. Ik maakte een collage en dan met de plectra die ik ving van bands en zo. Dat had ik dan allemaal opgeplakt en misschien het bandje wat je kreeg ofzo.

Melanie Esther:  [01:02:15] Of setlist kan ook nog trouwens.

Vincent:  [01:02:15] Setlists, dat soort dingen. Ja. En hierover hebben we het ook nog gehad met Femke Vandenberg, onze gast uit aflevering acht. 'Why we gather?' Femke is cultureel socioloog en assistent professor Audience Studies aan de Rijksuniversiteit Groningen en zij onderzoekt dus onder andere de beleving van het publiek van concerten. En we hebben het met haar ook even gehad over hoe dat nou werkt met die merch.

Melanie Esther:  [01:02:41] Yes!

Melanie Esther:  [01:02:42] And what about like something like merch? We talked about this in the previous episode as well. But buying merch at a concert and then being able to wear it afterwards is, I can imagine, it's also a case of memory and experiencing a concert. What's your thoughts on that?

Femke Vandenberg:  [01:02:59] Yeah, for sure. These are kind of momentums. We call them even like 'icons' or like ‘symbols’ of the effervescent experience, right? So, if you have this effervescent experience, this is a kind of nearly an unconscious encounter. That emotional energy is stored in...

Melanie Esther:  [01:03:17] In a T-shirt.

Femke Vandenberg:  [01:03:17] In things. Yeah, for sure. The energy is stored in the things that symbolize that concert. So, it could be stored in also a type of dance that you do could, it could be stored in like the rock sign that you do, or it could be stored in a band shirt, like in an actual... Or a tattoo.

Vincent:  [01:03:36] Or the festival bracelets for some people. Some people keep them on the whole year.

Femke Vandenberg:  [01:03:39] Exactly yeah. So, these are really symbols that remind you of that unconscious feeling almost that you had during the show.

Vincent:  [01:03:47] Ja. Grappig. Ik zeg daar die festival bandjes.

Melanie Esther:  [01:03:51] Guilty?

Vincent:  [01:03:52] Ja, very guilty. Ja, nu niet meer. Maar ik weet nog wat ik, ik denk dat ik veertien of vijftien was toen ik naar Graspop ging in België. Een groot festival. Ik weet nog steeds dat was een paars bandje was dat, 2012 is dat denk ik geweest zelfs. En ik heb dat bandje zeker een jaar om mijn pols heen gehad en dat was echt soort van: ik was daar. En dus toch inderdaad wat zij zegt, die energie die dan geladen is eigenlijk in dat item. En we hebben het ook in aflevering acht met Femke over dat, ja, dat is collective effervescence, een soort van gevoel van zelfverzekerdheid wat je krijgt en van verbintenis.

Melanie Esther:  [01:04:26] Bruising. 

Vincent:  [01:04:26] Bruisbal-gevoel noemen we het in die aflevering. Dat dat ook in zo'n object dat je daaraan herinnert en dat je daardoor dat gevoel van het concept wat je had, dat positieve gevoel, ook langer vast kunt houden eigenlijk. En dat is dus ook heel erg waar dit dus met die merch op komt.

Melanie Esther:  [01:04:41] Ja. Heb jij zelf bepaalde merch items misschien van vroeger of van korter geleden die je herinneren aan een bepaalde ervaring?

Vincent:  [01:04:50] Nou in mijn tienerjaren maakte en luisterde ik heel veel naar metal, dus droeg ik bijna exclusief gewoon altijd zwarte bandshirts, weet je wel, die ik bij concerten had gekocht. Die heb ik inmiddels…

Melanie Esther:  [01:05:02] Ik wou net zeggen, heb je ze dan nu ook nog?

Vincent:  [01:05:04] Nee, die heb ik niet meer. Maar wat ik nog wel heb is een, mijn allereerste concert waar ik ooit naar toe ben geweest. Dat was Blof. Heel lang geleden met de dochter van mijn oppas mee. Ik denk echt dat ik tien was of zo, of negen. En toen heeft zij voor mij een rood Blof t-shirt gekocht. Ik zie hem precies voor me. En het is echt zo'n klein t shirtje. Super cute! Zo’n kinder-t-shirtje is het. En die heb ik nog steeds.

Melanie Esther:  [01:05:32] Ah wat leuk!

Vincent:  [01:05:33] En die heb ik niet aan de muur hangen, maar het is wel zo'n soort van, ja, dat is gewoon zo'n speciaal item, want het was de allereerste keer dat ik echt naar een concert ging ofzo en het niet misschien op mijn ouders schouders op een bevrijdingsfestival was ofzo, maar echt gewoon dat we naar een concert gingen. En ik was helemaal fan geworden van een Blof dvd van een live concert. En toen zei ze van, "wil je mee naar Blof?" Dus dat is voor mij een item. Heb jij een bepaald item wat veel voor jou betekent? 

Melanie Esther:  [01:06:03] Nou, ik moet wel denken: bij het concert van Justin Bieber in 2009. Toen was ik ook best jong, zat ik in de eerste van de middelbare school en toen lagen er op de stoelen van die lichtstaafjes met iets van ‘Justin Bieber’... Weet even niet meer de titel van die tour, "Believe Tour" was het volgens mij. Die paarse. En die kon je dan om je nek hangen en dan kon je ze een lichtje geven. Of misschien was het maar één kleur, dat weet ik allemaal niet meer, maar die heb ik ook nog ergens in een soort van memory box liggen. 

En ik moet ook denken, wat korter geleden, november 2023, was het concert van Joost Klein in de AFAS. En hij was natuurlijk bezig met de hele promotie en marketing van dat hij mee wilde doen aan het Eurovision Song Contest. En toen had hij een shirt van "Joost Klein for Eurovision 2024." En ik zag dat shirt en toen dacht ik: ja, hij is er zo leip mee bezig. Ik vind het zo cool hoe hij dat doet en ik wil hem daar graag in supporten. Dus toen heb ik dat shirt gekocht als een soort van...

Vincent:  [01:06:59] Ja en dit was nog voordat hij zou gaan.

Melanie Esther:  [01:07:00] Ja, dat was nog niet.

Vincent:  [01:07:01] Toen was het nog niet officieel. Het was gewoon een campagne die hij voerde.

Melanie Esther:  [01:07:04] Ja precies, hij wou er gewoon aan meedoen. Toen heb ik dat shirt gekocht met een soort van: I wanna be part of that group. Dat ik dat shirt heb. En het is helaas op een wat andere manier afgelopen, maar ik ben nog steeds heel blij dat ik dat shirt heb.

Vincent:  [01:07:17] Het was wel een cultureel moment. 

Melanie Esther:  [01:07:08] Zeker, ja. Er zit zeker wat waarde in dat shirt nu qua ervaring en herinnering.

Vincent:  [01:07:23] Ja precies.

Melanie Esther:  [01:08:02] Ja, om dan eigenlijk door te gaan naar het laatste onderdeel, het laatste punt van wat kun je nou als artiest doen om de herinnering van je publiek te beïnvloeden? Wat zij onthouden van jouw ervaring? Willen we het eigenlijk ook nog een beetje hebben over fan platformen. Waar kan jouw publiek met hun herinnering heen? En Dave van Pooij, de concert fan die we net ook in het begin hoorden, die heeft daar iets op bedacht.

Dave van Pooij:  [01:08:27] Ja, ik heb. Ja, wat is het? Twee maanden geleden ongeveer de 'concert community' opgestart. Dat is echt een nieuwe functie binnen WhatsApp dat je een community maakt en dan heb je een aankondiging kanaal. En in die community kan je allemaal groepen als één. Dat kwam eigenlijk voort uit een irritatie, want er was een ticketverkoop-groep waar tweeduizend mensen in zaten waar elke dag ruzie in was. En toen zei ik tegen vrienden van, "zullen we gewoon een groep aanmaken en kijken hoe we dit het best kunnen doen?" En toen is de community ontstaan. 

En er zitten nu duizend of elfhonderd mensen ongeveer in. Vijftig app groepen met vooral artiest gerelateerd. Dus je hebt: "This is Harry Styles", "This is Taylor Swift." En mensen kunnen een aanvraag doen. Dus als er bijvoorbeeld tien keer gevraagd wordt, "hey, mag er een Justin Bieber groep?" Dan maken ik ook Justin Bieber. En er zit een ticketverkoop-groep in, een ticket vragen-groep, een concert buddy gezocht. Dus mensen die zeggen, "hey, ik heb een ticket voor Taylor Swift, ik ga in mijn eentje. Zijn er meer mensen die misschien willen meten?" En dat werkt echt super goed. Er zijn zoveel mensen die daar vrienden vinden, maar ook gewoon een plek vinden om lekker te praten over wat hun favoriete hobby is. Veel dat mensen naar me toe komen bij concerten, "oh, ik had niemand om mee te gaan, maar door jouw groep was ik met..." 

Melanie Esther:  [01:09:39] Wat leuk!

Dave van Pooij:  [01:09:40] Dus dat is wel echt, echt heel leuk. En daar heb ik natuurlijk ook het voordeel dat ik het op mijn TikTok kon posten, waar ik al best wel veel volgers had en dat mensen er ook inkomen. Want het moest natuurlijk, ik was in het begin heel bang: oh, hier gaat echt niemand in. Maar ja, dat bleek dat toch heel veel mensen het heel leuk vinden.

Vincent:  [01:09:54] En worden daar ook herinneringen opgehaald in die groep, in zo'n WhatsApp groep of foto's of video's gedeeld van de events?

Dave van Pooij:  [01:10:00] Ja, we hebben sowieso één groep, dat is de concert foto en video groep, dus daar kan je alles insturen. Van, "hey, hier ben ik trots op." Of dit of dat. Maar bijvoorbeeld nu in de Taylor Swift groep. Die concertreeks is bezig en je ziet wel op het moment dat Amsterdam was geweest. "Oh jongens, ik mis het zo." En dan begint het helemaal weer. Dan is het een uur stil en dan stuurt iemand, "oh, ik mis het zo" en dan begint het weer. Ze blijven maar praten eigenlijk. En wanneer de tour is afgelopen weet ik dat het ook inzakt hoor en dat het vooral weer, "oh jongens, er zijn weer tickets aangekondigd!" "Oh ja, okee." Dus als zo'n tour bezig is, leeft het natuurlijk wel honderd keer meer omdat het gewoon... Of als er nieuwe muziek komt.

Melanie Esther:  [01:10:44] Ik vind het zo leuk dat Dave dit heeft bedacht. Het is zo'n goede manier om mensen te ontmoeten, om naar concerten te kunnen gaan, maar ook dus om die herinnering levend te houden. En hij is natuurlijk een fan, een concertganger die dat heeft opgezet. Maar toen hij dit vertelde, toen we dat gesprek met hem hadden, zette dat me eigenlijk ook wel meteen aan het denken van: wat kun je daar als artiest aan doen? Hoe kun je zelf die plek creëren waar mensen hun herinneringen kunnen achterlaten? Weet je wel? Ik zit net te denken: in een restaurant, heb je een soort van reviews, weet je wel? Van sterren of zo. Maar eigenlijk is je publiek je beste recensent. Weet je wel? Je fans? Okee, ze zullen ook eerlijk zijn. Weet je wel, ook als het minder is. Maar daar is eigenlijk niet echt een plek voor of zo.

Vincent:  [01:11:29] Nou ja, ik kan me wel voorstellen dat je inderdaad zo'n WhatsApp groep, zelf zo'n channel als artiest hebt. Of nou ja, heel veel artiesten hebben tegenwoordig natuurlijk Discord's bijvoorbeeld, waar je kunt praten. We hebben het daar in die promotie aflevering ook over gehad dat je, als artiest is het natuurlijk fijn om zelf de beelden te krijgen van je shows en zo. Nou ja, als jij zo'n plek zelf faciliteert eigenlijk, waar mensen ook beelden met elkaar delen, maar ook dus met jou, dan heb je dus ook hun foto's en video's en kun je ook zien en kun je ze ook een plek geven waar jij af en toe ook met ze mee kunt praten. Weet je, het kan zelfs een Patreon zijn. Ik weet het niet. Gewoon alles wat een chat community heeft in principe, waarmee je een soort van op die manier gemodereerd een gesprek aan kan gaan. En dat kun je ook misschien wel juist ook als kleine artiest of kleinere artiest of als je nog minder fans hebt. 

Melanie Esther:  [01:12:19] Juist!

Vincent:  [01:12:19] Kijk in het begin zal het misschien dertig mensen erin zitten, of misschien vijftig. En dan heel langzaam bouw je.

Melanie Esther:  [01:12:26] Wat ik bijvoorbeeld ook wel eens zie is, ik zag laatst Elmer. Die hebben natuurlijk ook te gast gehad in onze podcast. Zij had heel erg leuk, ze had een post gedaan over haar show. Het was een soort van, het was geen pre movie, het was ook geen aftermovie. Het was een soort van mid-movie of zo, tussen haar shows door. Ja, van beelden van de show. En daar kwamen natuurlijk allemaal reacties op van mensen die zeiden wat ze ervan vonden. En toen zag ik dus dat ze daar screenshots van had gemaakt. Kijk maar even op onze website, daar staan het screenshot.

Vincent:  [01:12:53] Ja, en dat waren dus reacties, niet van wat ze van die video vonden, maar dat mensen die naar de show waren geweest, die reageerden wat ze van de show vonden eigenlijk.

Melanie Esther:  [01:12:59] Ja, ja en daar had ze dus screenshots van gemaakt. En die reacties had ze weer in een story gezet met gewoon een foto van de show en dan een aantal van die reacties van de screenshots en een ticket link. En toen dacht ik: ja, je hoeft ook niet te zeggen "kom naar mijn show," "koop hier je kaartje." De mensen vertellen het wel.

Vincent:  [01:13:16] Ja en wat? Wat zeiden die? Die fans die zeiden inderdaad van, "oh dit is de beste..."

Melanie Esther:  [01:13:19] "Echt dit is de leipste show ooit." "Ga hierheen." "Dit wil je niet missen." En dat is echt gemeend.

Vincent:  [01:13:26] Ja, maar fans vertrouwen elkaar toch veel meer dan een, weet je, een 'boomer recensent.' Of weet je wel? Of jouw marketing. Dat is veel minder sterk als je het zelf zegt dan als iemand anders het voor jou zegt.

Melanie Esther:  [01:13:37] Zeker, ja. 

Vincent:  [01:13:38] Die dezelfde doelgroep is als die je probeert te bereiken om te overtuigen om überhaupt tickets te kopen.

Melanie Esther:  [01:13:43] Zeker, ja.

Vincent:  [01:13:45] Ja, dus elke plaats waar je eigenlijk het gesprek… en ook effe om terug te komen op wat Vanessa zei, hoe meer je het erover hebt, hoe sterker die herinnering ook weer wordt.

Melanie Esther:  [01:13:55] En blijft.

Vincent:  [01:13:56] Ja. En dus een plek faciliteren van waar kun je het erover hebben? Überhaupt ook, weet je wel? Heb je de volgende dag een post gedaan over de show van gisteravond? Want onder een post op Instagram kun je commenten. Daar kan een gesprek ontstaan. Dus doe je die post niet, is er geen logische plek voor jouw publiek om dat gesprek aan te gaan en om misschien - en ze zullen misschien juist de dag erna even terugkijken ook op jouw pagina van: oh, hebben ze er iets over gezegd? Hebben ze foto's gepost of video's?

Melanie Esther:  [01:14:24] Nou ja, sterker nog, als zij zelf een story hebben gepost waarin ze jou hebben getagt, dan ziet Instagram dus dat je een connectie met hen hebt binnen de laatste vierentwintig uur en is er zelfs een grotere kans dat jouw - of dat is gewoon zo - dat jouw post dan meer wordt getoond aan de mensen die jou hebben getagt. Dus je bereikt letterlijk eigenlijk gewoon gratis weer je ideale publiek dat daar was.

Vincent:  [01:14:47] Ja, precies. En er is dus een plek waar je echt die ook het publiek zelf met elkaar die interactie aan kunt gaan.

Melanie Esther:  [01:14:54] En dat kan je ook natuurlijk weer meer aansturen. Je kan vragen wat was jullie toffe moment? Of wat was jullie herinnering? Whatever. Je kan er zoveel mee doen.

Vincent:  [01:15:02] Precies, exact ja. We komen een beetje aan het einde van deze aflevering over herinnering. We hebben toch nog een boel gezegd hierover.

Melanie Esther:  [01:15:11] Zeker, ja.

Vincent:  [01:15:11] En volgens mij ook heel veel praktische dingen. Waarvan een aantal dingen misschien soms al wel onbewust een beetje gebeuren die dat sturen, maar waar je dus ook bewuster mee om kunt gaan. Om even helemaal terug te gaan naar die beginvraag, eigenlijk van: bedenk jezelf nou, wat wil ik dat mensen herinneren? Wat wil ik mijn live reputatie, die gezamenlijke herinnering van iedereen aan hoe mijn live shows zijn, hoe die live ervaring is, wat wil ik dat het is? En hoe kan ik met al deze dingen sturen in wat dat wordt? En jij herhaalt dat ook altijd met branding. Je kunt echt zelf bepalen, je hebt echt zelf grote invloed op wat dat uiteindelijk is en wat het gaat zijn.

Melanie Esther:  [01:15:51] Ja zeker.

Vincent:  [01:15:53] Zijn er nou, ja, om het een beetje af te gaan ronden. Is er nou één ding wat jij echt meeneemt uit deze aflevering wat je nog zou willen highlighten als je nu terugkijkt naar alles wat er is gezegd?

Melanie Esther:  [01:16:05] Het is heel lame om nu te zeggen dat het einde het meest blijft hangen, maar dat is eigenlijk wel zo. Eigenlijk wel. Van, wat past nou bij jou om te doen als het gaat om het behouden van die herinnering en het blijven voeden van die herinnering die het publiek heeft en had bij je show? Ik denk dat je daar zoveel mee kan. En daar zijn een aantal standaard dingetjes in als een aftermovie als de stories reposten. Maar wat past nou bij jou als artiest om te doen als het gaat om die herinnering levend houden? En ik denk dat je daar, als je daar over gaat brainstormen, dat je echt op de leukste dingen kan komen en dat daar zoveel waarde in zit.

Vincent:  [01:16:42] Ja zeker.

Melanie Esther:  [01:16:44] En jij?

Vincent:  [01:16:45] Ik denk dat wat mij het meeste bijblijft aan alle gesprekken die we hierover hebben gehad en deze aflevering nu maken, is dat überhaupt bewust zijn van: er is een soort afterlife van jouw live ervaring en dat is gewoon best wel een belangrijk onderdeel van hoe mensen jou als artiest zien.

Melanie Esther:  [01:17:05] Jazeker. Ja.

Vincent:  [01:17:07] En hoe je dat dus, om even terug te keren naar dat framework, om op die manier ook eigenlijk te gaan denken. En dat framework dat is verweven volgens mij met alles. Dus dat is ook je marketing en dat is die show zelf en dat is achteraf gezien hoe jij zelf terugblikt met jouw publiek en iedereen die daarbij was op dat alles. En dat alles samen maakt dus een soort letterlijk een framework, een raamwerk van allerlei puntjes, die 'cues' waar Vanessa het over had, die mensen dus hebben en die allemaal bijdragen aan hun ervaringen van jou als artiest en de kracht waarmee jouw verhaal overkomt. En ook de invloed die jij op je fans hebt. En uiteindelijk hoe sterker dat is, hoe beter jouw missie als artiest dan toch ook wel slaagt.

Melanie Esther:  [01:17:57] Zeker ja. Ja. Mooi.

Vincent:  [01:18:00] Goed. Dit was aflevering negen. Er komt er nog eentje. Wat dat wordt, dat is nog even een verrassing. Daar komen we later bij je op terug. Dus houdt onze feed in de gaten. Als je daar nou als eerste van op de hoogte wilt zijn, dan hebben we ook een nieuwsbrief. Als je je e-mailadres achterlaat in een DM, comment, of naar ons mailt, dan voegen we je toe aan die nieuwsbrief en dan krijg je daar als eerste updates over. Er komen nog hele leuke dingen aan binnenkort.

Melanie Esther:  [01:18:33] Ja, en dit was in principe wel de laatste aflevering dus van het concept van het seizoen. Dus van idee, aflevering twee en drie, naar aflevering negen. En dat is voor ons natuurlijk, het is nog niet een officiële afsluiting, maar ja, het is wel in principe ons laatste gesprek samen hierover zou ik zeggen. We hoeven hem nog niet helemaal af te sluiten, maar in principe zijn we wel bij de herinnering aangekomen.

Vincent:  [01:18:59] Ja, wat misschien nog wel leuk is, als jij nou met ons wil delen op onze socials op Instagram of stuur ons een e-mailtje naar info@thelivecoaches.nl of DM ons of comment op ons op Instagram.

Melanie Esther:  [01:19:09] Onder Spotify.

Vincent:  [01:19:20] Of op Spotify kun je ook comments achterlaten trouwens. Je weet waar je ons kunt vinden. Dan ben ik wel benieuwd, wat is eigenlijk jouw favoriete herinnering aan dit seizoen? Of aan een fragment wat we op Instagram hebben gedeeld? Misschien wel. Wat heb jij meegenomen uit dit seizoen? In het kader van deze aflevering. Deel dat vooral met ons! Wat is jouw favoriete herinnering of fragment uit de afgelopen negen afleveringen? Of uit de hele The Live Coaches? Natuurlijk mag ook zeker. En dan voor nu, dank je wel voor het luisteren en tot de volgende.

Melanie Esther:  [01:19:42] Ja, heel erg bedankt voor het luisteren en tot bij aflevering tien.

Vincent:  [01:19:45] Joe! 

Melanie Esther:  [01:19:46] Doei!

Outro:  [01:19:47] 

Leuk dat je luisterde naar The Live Coaches. 

Volg ons op Instagram via @thelivecoaches om op de hoogte te blijven van nieuwe afleveringen, foto’s en video’s van alle voorbeelden die voorbij zijn gekomen en meer. Alle informatie over onze coachings vind je op onze website: www.thelivecoaches.nl. 

Heel erg bedankt voor het luisteren en tot slot, heb je wat geleerd? Ben je geïnspireerd? Vond je dit een toffe podcast? Deel deze aflevering dan met je vrienden, dan maken we samen van elk optreden een ervaring.